Circulaire en klimaatadaptieve straatbakstenen worden de norm in de openbare ruimte

Vandersanden wil de meest duurzame fabrikant in de sector worden. Zo wordt onder meer geïnvesteerd in innovatie en energiebesparing. Door de stenen een MKI-waarde mee te geven wordt duurzaamheid inzichtelijk gemaakt. De Milieukostenindicator (MKI) berekent de milieu-impact van de hele levenscyclus van een product en drukt deze uit in euro’s. Hoe lager de MKI, hoe duurzamer het product. Bij Vandersanden worden alle stenen voorzien van een MKI-waarde. “We hebben geïnvesteerd in een tool waarmee we gevalideerd door een onafhankelijk bureau MKI’s op productniveau kunnen bepalen”, vertelt branchespecialist Wim Beeftink. “De MKI wordt bepaald door een levenscyclusanalyse. In de analyse worden verschillende facetten meegenomen; van het gebruik van grondstoffen en de levensduur tot welke mogelijkheden er zijn om de stenen te hergebruiken. De MKI weegt alle relevante milieueffecten die ontstaan tijdens de levenscyclus van een product in de gehele waardeketen en telt deze op in één score. Dit wordt ook wel de schaduwprijs en economische waarde voor de milieubelasting genoemd. We merken steeds vaker dat gemeenten een uitvraag doen op basis van een MKI-waarde, onlangs bijvoorbeeld nog door de gemeente Rotterdam. Het zorgt ervoor dat je appels met appels kunt vergelijken”, aldus Beeftink. 
 

Productieproces 

Bij het bepalen van de MKI-waarde wordt ook gekeken naar hoe duurzaam en energiezuinig het productieproces is. “Ondanks dat het bak- en droogproces van bakstenen energie kost, maken we gebruik van een efficiënt en geautomatiseerd productieproces, met zo min mogelijk energiegebruik en emissies”, vertelt Beeftink trots. “Onze fabrieken hanteren een efficiënt en geautomatiseerd productieproces, met zo min mogelijk energiegebruik en emissies. De daken van de fabrieken liggen vol met zonnepanelen en de energie die we inkopen is groene energie. De restwarmte uit de ovens wordt hergebruikt om de stenen te drogen. Het water wat we gebruiken, bijvoorbeeld om onze machines te spoelen, wordt via een interne kringloop gezuiverd en hergebruikt. We hebben de laatste jaren de grootste winst behaald door de bouw van een nieuwe oven. We voldoen nu aan het huidige standaarden. De nieuwe oven reduceert de CO2-uitstoot van het volledige productieproces met circa 25 procent. Daardoor hebben onze producten nog minder milieu-impact. De verlaging van de uitstoot is te danken aan extreem hoge isolatiewaarden, de dampdichtheid en de toepassing van de nieuwste oventechnieken”, aldus Beeftink. 

Nederlandse rivierklei 

Door een onafhankelijk bureau is vastgesteld dat straatbakstenen 135 jaar meegaan. Na bijvoorbeeld een herinrichting is negentig procent van de stenen nog goed te gebruiken. Bij Vandersanden worden de stenen gemaakt van hernieuwbare grondstoffen. “We gebruiken Nederlandse rivierklei voor onze producten. Dat is een hernieuwbare grondstof. In Tolkamer hebben wij naast de fabriek een uiterwaarde in eigendom waar wij zelf onze klei winnen.” Het thema ecologie staat bij Vandersanden hoog in het vaandel. “Zo gebruiken we pure mineralen voor onze gebakken klinkers en worden er verder geen kleurstoffen gebruikt. Straatbakstenen krijgen op meerdere manieren hun natuurlijke en altijd blijvende kleur. De basis is het kleimengsel. Eventueel toegevoegde natuurlijke kleurmineralen, oppervlaktebezanding, de stapelwijze op de ovenwagens en het stookproces zijn ook bepalend voor de kleur. De stenen zijn daardoor kleurvast. Weersomstandigheden en andere externe factoren hebben geen invloed op de kleur van de klinkers”, aldus Beeftink.  
 

Klimaatadaptatie prioriteit 

De openbare ruimte is steeds vaker onderhevig aan zware regenbuien en bodemdroogte door de impact van klimaatverandering. “Hierdoor is het noodzaak dat we voor de bestrating met klimaatadaptieve oplossingen komen”, zegt Wim Beeftink. Klimaatadaptatie heeft dan ook prioriteit gekregen binnen Vandersanden. Beeftink: “Onze Drainflow® straatbakstenen hebben bijvoorbeeld een inkeping, waardoor er een bredere voeg ontstaat, zodat het water er makkelijk doorheen sijpelt. We doen bij onze fabrieken een nulmeting met onze producten. Bij de aanleg kun je de waterdoorlaatbaarheid van stenen meten. Door in de jaren daaropvolgend verschillende testen uit te voeren, meten we hoe de waterdoorlaatbaarheid is na verloop van tijd. Waterinfiltrerende bestrating helpt tegen lange periodes van droogte: door water op te vangen in de ondergrond blijft de grondwaterstand op peil en daalt de kans op verdroging en verzilting. Met onze producten dragen we bij aan een klimaatadaptieve openbare ruimte.”  
 
Vandersanden heeft jarenlange praktijkervaring opgebouwd met waterpasserende bestrating. “Hierdoor is veel kennis opgebouwd en ook hebben wij een netwerk met de juiste stakeholders om de bestrating in woonwijken en steden in Nederland klimaatadaptief te maken”, zegt Beeftink. “Binnenkort gaan we daarom een kennisdocument ter beschikking stellen aan projectleiders, beheerders, rioleurs, beleidsmedewerkers van gemeenten en klimaatadviseurs. In dit whitepaper delen we onze inzichten en bieden we bijvoorbeeld informatie over diverse waterinfiltrerende voorzieningen en geven we informatie over aanleg en verwerking, beheer en onderhoud en een checklist voor waterinfiltrerende verharding. Wij willen graag naast leverancier van straatbakstenen ook servicegericht zijn en ons opstellen als kennispartner over klimaatapadatie. Wij denken graag in een systeemoplossing, waarvan onze Drainflow® straatbakstenen slechts een onderdeel zijn”, besluit Beeftink. 

Vandersanden 
Tolkamer 
088 – 088 55 55 
www.vandersanden.com  

Dit artikel is verschenen in Straatbeeld 02/2022. Deze editie lees je gratis in onze digitale bibliotheek. Vandersanden is partner van het Circulaire Openbare Ruimte Congres. Wim Beeftink komt tijdens het congres meer vertellen over de levenscyclusanalyse (LCA) en milieukostenindicator (MKI). Bekijk het programma en meld je aan!