Rust keert terug in Molenstraat Zundert

Voor het ontwerp van de Molenstraat en drie aanliggende pleinen werd architectenbureau Delacourt Van Beek in de arm genomen. Ton van Beek, een van de oprichters van het bureau en afkomstig uit Zundert, schetst de situatie: “Vroeger liep door het dorp de verbindingsweg tussen Amsterdam en Brussel. Dat betekende dagelijks veel verkeer, waaronder veel vrachtwagens. Met de aanleg van een randwegontstond een kans voor Zundert. Er komt ruimte voor terrassen, flaneren, de gebruikskwaliteit gaat omhoog.”

Boomteelt, bloemencorso en Van Gogh 

De opdracht waar Van Beek en zijn collega’s mee aan de slag gingen was al volgt: maak de drie culturele pijlers van Zundert zichtbaar in het ontwerp.“Ten eerste de boomteelt, die in de regio een belangrijke positie inneemt. Ten tweede heeft Zundert het grootste bloemencorso ter wereld en bovendien is schilder Vincent van Gogh hier geboren.”  

Meer dan voldoende inspiratie dus voor een mooi ontwerp.Het verkeerskundig ontwerp fungeerde als onderlegger. Aan de Molenstraat liggen drie pleinen die elk hun eigen karakter hebben gekregen: het Kerkplein met een groene uitstraling, de wat formelere Markt met het stadhuis en het Vincent van Goghplein, de huiskamer van het dorp met het culturele centrum. 

De visie op het dorp werd samen met de culturele partijen en de winkeliers van Zundert ontwikkeld. Aannemer Krinkels organiseerde daarna nog keukentafelsessies, waar meer de puntjes op de i werden gezet. “Participatie wordt steeds belangrijker”, weet Van Beek. “Bovendien merken we dat de bewoners mede hierdoor zich het nieuwe centrum echt toe-eigenen en dat is een verademing. Er was namelijk eerst nog wel wat weerstand tegen het feit dat de auto’s grotendeels uit het straatbeeld zouden verdwijnen en de Molenstraat meer een fietsstraat én eenrichtingsverkeer zou worden. Nu wordt er zelfs gesproken over autoloze weekenden.”

Gigantisch mozaïek 

Pronkstuk van de herinrichting is het gigantische mozaïek van Vincent van Gogh, dat op de Markt is aangelegd. Weliswaar niet zichtbaar als je op het plein loopt, maar vanuit de lucht is de iconische afbeelding van de schilder duidelijk zichtbaar. Het mozaïek bestaat uit zwarte, grijze, rode en gele klinkers. “We hebben de afbeeldingen op gigantische rollen papier geprint. Het leggen van de stenen is te vergelijken met schilderen op nummer”, vertelt Van Beek.Op de andere pleinen is meer ruimte voor groen, wat een bijdrage levert aan de klimaatdoelstellingen van Zundert. 

Elk plein heeft z’n eigen karakter, met de Molenstraat als verbindende factor. Om die verbinding ook visueel te maken, koos Van Beek voor een familie van straatmeubilair die in het hele gebied terugkomt. Een grote boombak was het uitgangspunt bij de keuze van het meubilair. “Om de boomteelt van Zundert zichtbaar te maken, wilden we natuurlijk bomen planten. De beschikbare ruimte was echter niet heel groot, de straat is vrij smal. Omdat er bovendien elk jaar een groot bloemencorso doorheen moet, hebben we gekozen voor boombakken. We zochten naar een bak met een vriendelijke uitstraling, dan kom je al snel bij hout uit.”  

In dit geval wordt hout gecombineerd met gepoedercoat staal. Naast de boombakken zijn ook plantenbakken, zitelementen, boombanken, een podium, poefjes, picknickset, een dorpstafel, afvalbakken, fietsbeugels, afzetpalen en boomroosters geplaatst. Met name de dorpstafel is een favoriet van Ton van Beek, hetzelfde geldt voor het podium. “De bewoners hadden geen koudwatervrees, het meubilair wordt meteen heel goed gebruikt. Zo zijn er tijdens Koningsdag optredens gedaan en werd het podium onlangs nog gebruikt bij de prijsuitreiking van een sportwedstrijd.”

Combinatie van zitten en groen 

Het nieuwe hart van Zundert kenmerkt zich door drie pleinen die elk een eigen karakter hebben. Door op alle locaties en in de Molenstraat meubilair met hetzelfde uiterlijk te plaatsen, wordt toch eenheid gecreëerd. LandschapsarchitectDelacourt Van Beek bepaalde met schetsen en renderingen welke uitstraling er bereikt diende te worden. Leverancier Grijsen park & straatdesign werd uitgenodigd om te kijken of het project technisch haalbaar was. Nadat er groen licht was gegeven, werd het project verder uitgewerkt, waarbij aannemer Krinkels verantwoordelijk werd voor de uitvoering. Grijsen werd opnieuw betrokken bij het project. Het bedrijf zorgde voor de uitwerking van alle technische onderdelen. Dit leidde er bovendien toe dat Grijsen de producten mocht produceren en plaatsen.  

Een combinatie van zitten en groen kenmerkt de algehele stijl van het project. Alle elementen hebben dezelfde hout-staalcombinatie die zorgt voor eenheid en rust. De producten die uit metaal vervaardigd zijn, zijn gepoedercoat in dezelfde RAL-kleur voor een eenduidig kleurbeleid. Ook het hout is in alle producten dezelfde stijl toegepast. Dit alles om een herkenbaar straatbeeld van Zundert te creëren.  

De combinatie van hout en staal geeft de buitenruimte een frisse en moderne uitstraling.Gekozen is voor Cumaruhout. Deze houtsoort gaat extreem lang mee en behoort dan ook tot duurzaamheidsklasse 1. Vanwege het kenmerkende patroon en de warme kleur is het materiaal zeer geliefd onder architecten. Bovendien kent het hout weinig scheurvorming en is het erg geschikt om te verlijmen.Deze eigenschappen maken dat Grijsen deze houtsoort regelmatig toepast. Naast straatmeubilair wordt deze houtsoort ook toegepast in vlonders. Cumaruhout is tot slot erg onderhoudsvriendelijk en wordt onbehandeld geleverd.Na verloop van tijd vergrijst het hout op een natuurlijke manier.

Boomkweker krijgt het podium 

Er zijn vele verschillende bomen tentoongesteld in de Molenstraat. Allemaal speciale bomen die gekweekt zijn door kwekers uit de omgeving van Zundert, dat bekend staat om de vele boomkwekers. Om aan de bezoekers en inwoners van Zundert te laten zien welke bomen er allemaal zijn, is een grote variatie aangeplant in vijftig boombakken. Het is een visitekaartje voor de plaatselijke boomkwekers. De bomen en andere beplanting is ingeplant door Zoontjens Boomprojecten. 

Het gebruik van boombakken zorgt voor een mobiele inrichting van de openbare ruimte: elke boombakis op elk moment eenvoudig te verplaatsen met behulp van hijsogen en/of lepelgaten. De boombakken van Grijsen bestaan uit een demontabele binnenbak met losse panelen. Op het moment dat de boom te groot wordt voor de bak, kan de bak eenvoudig gedemonteerd worden en de boom in de volle grond geplaatst worden. Vervolgens wordt er een nieuwe boom in de bak geplaatst. De panelen van de boombak zijn ook uitwisselbaar. Bij eventuele aanrijdschade kan er eenvoudig een paneel vervangen worden, in plaats van de volledige bak te vervangen. De bak is voorzien van een computergestuurd watergeefsysteem. Aan alles is gedacht om de boom zo optimaal mogelijk te laten functioneren in de bak.  

Architect Ton van Beek is enthousiast over het eindresultaat, ook als het gaat over de familie van straatmeubilair. “We zijn er heel blij mee. Wat we ervan verwacht hadden en hoe we het bedoeld hebben, zo is het ook uitgekomen. Het meubilair is bijzonder, want het is op maat gemaakt. Het is niet standaard en komt niet uit de catalogus. Als dan de tekeningen die op voorhand zijn gemaakt in de praktijk precies uitvallen zoals bedoeld, dan is dat heel mooi.” 

Het zal even wennen zijn voor de inwoners van Zundert. Van de drukke verkeersader is de Molenstraat getransformeerd naar fietsstraat waar de auto te gast is. Met veel ruimte voor groen en recreatie is de gebruikskwaliteit van de straat sterk verbeterd. De unieke kernwaarden van het dorp geven Zundert karakter en zorgen ervoor dat bezoekers graag een stop maken in het dorp, in plaats van er met een noodgang doorheen te crossen. 

 
Dit artikel is verschenen in Straatbeeld 04/2019. Lees meer van Straatbeeld in onze bibliotheek.