Het stroomnet in ons land zit overvol. Zo vol dat het de energietransitie in de weg zit en steeds meer duurzaamheidsinitiatieven in de wachtstand komen te staan. Verlichting is een van de grootste gebruikers van het stroomnet en gemeenten kunnen die lichtdruk vrij eenvoudig, snel en betaalbaar tot wel negentig procent verlichten. Ellen Arts legt uit wat de mogelijkheden zijn.
Minder elektriciteit, minder kosten, minder uitstoot
Wereldwijd is verlichting de op een na grootste energieverbruiker ter wereld, 13 procent van het wereldwijde elektriciteitsverbruik gaat op aan verlichting. In Nederland is het grootste gedeelte van die verlichting niet duurzaam. Als Nederland alle lichtpunten zou verledden, zou dat het energieverbruik met circa tachtig procent omlaaghalen: een besparing van twee miljard euro aan energiekosten en 2,9 miljoen ton aan CO2-uitstoot.
In de stad is verlichting verantwoordelijk voor rond veertig procent van de energiefactuur. “Door versneld te verledden kan een gemeente dit in een handomdraai omlaag brengen”, zegt Arts, key account manager Systems & Services bij verlichtingsbedrijf Signify. Een overstap naar ledverlichting is voor veel gemeentes en overheden een snelle, simpele en betaalbare stap, stelt Signify. Een kleine stap, met een grote impact.
“Hiermee kan meer dan 50 procent elektriciteit bespaard worden. Zo komt er ruimte op het net vrij om bijvoorbeeld 2,1 miljoen auto’s op te laden. Wanneer je kiest voor geconnecteerde ledverlichting bespaar je tot 80 procent aan energie en met een slimme koppeling zelfs tot 90 procent. Moet je nagaan hoeveel we met zijn allen alleen al aan verlichting verspillen.”
In drie stappen naar 90 procent besparing
Stap 1: van conventioneel naar led
Een overstap van conventionele verlichting naar ledverlichting brengt al een forse besparing, vertelt Arts. “Dat is al jaren aan de gang. Toch zie je nog steeds veel gemeenten werken met ouderwetse lampen, zoals natriumlampen. Het hangt natuurlijk af van waar je vandaan komt en waar je naar toe gaat, maar in deze eerste stap kun je om en nabij de 50 procent besparen.”
Verledden staat in ieder beleidsplan, weet Arts. “Maar elke gemeente heeft zijn eigen deadline om zijn doelstellingen te halen. De ene gemeente plant 2035, terwijl de ander in 2025 al volledig verled wil zijn. Die langere overgang kost een gemeente dan ook meer. Door hoge energieprijzen betaalt een gemeente nu nog voor de energie slurpende conventionele verlichting om dan vervolgens pas in de komende jaren in energiezuinige led te investeren.”
Stap 2: geconnecteerde verlichting
Als een gemeente voor led heeft gekozen, is het waardevol om deze verlichting slim te maken. Dit betekent dat de verlichting op afstand met een druk op de knop kunt beheren en flexibel kunt dimmen. “Een industriegebied waar niemand werkt in de weekend kan anders verlicht worden dan een woonwijk of een centrum. En dan heb je additionele 30 procent energiebesparing te pakken. Naast energiebesparing heb je het dan ook over tijdsbesparing in je proces: beheer op afstand scheelt veel verkeersbewegingen.” Het is een stap die volgens Arts circa 30 procent van de gemeenten al gemaakt heeft.
Stap 3: Integratie van slimmere systemen
Om de volledige negentig procent aan energie te besparen, moet de laatste stap gezet worden: het integreren van het slimme systeem met andere slimme systemen. “In de gemeente ga je dan bijvoorbeeld op basis van verkeersaanbod je verlichting aanpassen. Er zijn veel systemen in de openbare ruimte van verschillende leveranciers en verschillende functionaliteiten maar er zijn ook standards zoals Zhaga D4i, die koppelingen tussen systemen en producten en data uitwisseling perfect mogelijk maken. Als je ziet wat deze koppelingen en uitbreidingen opleveren, bijvoorbeeld voor de veiligheid van weggebruikers, dan liggen er nog heel veel kansen om nog veiliger en duurzamer te worden.”
Omdenken
Een andere manier van werken is een sleutel voor succes, meent Arts. De complexiteit van slimme verlichting wordt vaak als drempel gezien. De bekende en al jarenlange relaties zijn niet meer de enige contactpersonen die in een verlichtingsproject advies geven. De leveranciers, adviseurs, installateurs en de gemeente moeten samen rond de tafel en de nodes en wensen van de klant begrijpen. Ook binnen de gemeenten zijn er soms meer personen betrokken dan de beheerder van openbare verlichting. Goede communicatie en samenwerking levert voor alle betrokkenen voordelen op.
Hoewel de kosten met de huidige energieprijzen geen belemmering hoeven te zijn, is het wel deels een financiële drempel die genomen moet worden, vertelt Arts. “Het is meestal een kwestie van budgetten. Die worden vaak vastgesteld voor een aantal jaren en ook vaak al toegekend. Juist daar moet bewustwording komen dat meer flexibiliteit en het denken over zitiingsperiodes heen belangrijk zijn om de grote duurzaamheidsambities en energietransitie voor elkaar te krijgen.
Signify
Eindhoven
040 - 275 00 00
signify.com/nl-nl
Meer artikelen met dit thema
Normec Rei-Lux blijft innoveren met meetdata van masten
23 sep 2024Wat is de staat van de lichtmasten en verkeerslichten en wanneer moeten zij vervangen worden? Rijksoverheid,…
Bomen en klimaat: sortiment lokaal aanpassen
17 sep 2024Het klimaat is een dagelijks thema in de groene ruimte, met name door de weersomstandigheden die ons de laatste…
Vakbeurs Openbare Ruimte: Exposanten uitgelicht, deel 1
16 sep 2024Op 25 en 26 september vindt in de Utrechtse Jaarbeurs de Vakbeurs Openbare Ruimte plaats. Straatbeeld licht…
35 jaar Speelplan: kinderen van jongs af aan naar buiten krijgen
12 sep 2024Speelplan bestaat 35 jaar. We spraken directeur Walid Rahman en keken terug en…
Waterbergende weg als ‘ondergrondse sloot’ in Bergeijk
10 sep 2024De waterbergende weg biedt een innovatieve oplossing voor het inrichten van ruimte in stedelijke omgevingen.…
Openbare ruimte zo divers mogelijk inzetten
30 aug 2024Vakbeurs Openbare Ruimte bestaat alweer 20 jaar. Om hier aandacht aan te schenken, hebben we onze trouwe…
De favoriete plek van: Peter van Marle en Marco Nijhuis
9 aug 2024Voor Peter van Marle en Marco Nijhuis is het geen eenvoudige vraag: de favoriete plek noemen in de openbare…
Goede openbare verlichting zorgt voor sfeer en veiligheid
7 aug 2024In opdracht van de gemeente Haarlem heeft Modernista dit jaar de openbare verlichting in het Haarlemse…