Daag de markt uit om circulair te zijn!

Duurzaamheid is bij Kragten opgesplitst in zeven thema’s: klimaatadaptatie, biodiversiteit, milieu, energie, mobiliteitstransitie, gezonde samenleving en circulaire economie. Deze thema’s worden bij projecten via verdiepingsprogramma’s verder uitgewerkt. Nadat duidelijk is welke thema’s het meest relevant zijn bij een project, worden deze in maatregelen verder uitgewerkt. 

Circulaire economie dienend aan CO2-reductie 

Salden adviseert bij de inrichting van de buitenruimte vooral over zaken rond circulaire economie. Dat doet hij zowel richting opdrachtgevers als richting collega’s. “Een circulaire economie is daarbij dienend aan de doelstellingen van CO2-reductie. Die reductie behaal je onder andere door minder en schonere grondstoffen te gebruiken en door dat lokaler te doen. Op deze manier creëren we een leefomgeving waarin we gezond, veilig en fijn kunnen samenleven en dragen we vanuit passie, plezier en vakmanschap een steentje bij aan de Nederlandse ambitie om in 2050 volledig circulair te zijn.”  

Bij Kragten is circulaire economie verdeeld tussen het deel circulaire techniek dat bestaat uit circulair inkopen, circulair ontwerpen & bouwen, circulair beheer en data, en een economisch deel (financieel en organisatorisch), dat bestaat uit circulaire ramingen, advies aan bedrijven, taxaties & verdienmodellen en advies aan overheden.  

Opdrachtgevers die marktpartijen uitdagen 

Salden komt bij de inrichting van de buitenruimte vanuit een circulaire economie verschillende uitdagingen tegen: “Bijvoorbeeld omdat we circulaire materialen willen toepassen die hergebruikt zijn of andere materiaalsamenstellingen hebben, maar waar we vervolgens tegen richtlijnen aanlopen. Je hebt dan een opdrachtgever nodig die zijn nek durft uit te steken om intern draagvlak te krijgen voor alternatieven. Daarnaast zien we helaas nog te veel dat er bij inkooptrajecten gestuurd wordt op laagste prijs. Dat is jammer, want ook in de buitenruimte waar je te maken hebt met veel materialengebruik, is er op circulair gebied nog een wereld te winnen.”  

Salden adviseert opdrachtgevers die wel met circulariteit in de buitenruimte aan de slag willen om de ambities op circulariteit op te nemen in de projectstrategie, en daaraan projectdoelstellingen te koppelen. “Zo’n projectstrategie met een concreet doel is bijvoorbeeld om minimaal tien procent te ontharden. Als je dat hebt vastgesteld, kan een ontwerpteam dat vervolgens als uitgangspunt nemen bij de uitwerking.”  

Salden ziet dat het een groot verschil maakt wanneer opdrachtgevers marktpartijen uitdagen in hun uitvraag om met circulaire oplossingen te komen. “Dan komen de mooiste oplossingen naar voren. Een mooi voorbeeld is geopolymeer betonproducten of gerecyclede granulaten als vervanger voor zand voor zandbed. Ook in de asfaltwereld zie je goede ontwikkelingen met veel recycling en temperatuurverlagingen, die veel gas en CO2-uitstoot besparen. En bij de inrichtingselementen zoals bankjes zie je al veel hout en gerecycled plastic. Het meest hoogwaardige blijft natuurlijk het volledig hergebruiken zonder bewerking.” 

Voorbeeld van uitdagende uitvraag 

Een mooi voorbeeld van een uitvraag waarbij de opdrachtgever marktpartijen uitdaagt is de gemeente Veldhoven: “Daar hadden we in de aanbesteding naast prijs ook CO2-reductie en circulariteit toegevoegd. De CO2-reductie richtte zich op bouwmaterieel en de circulariteit op het materialengebruik. Door deze aanpak heeft de aannemer 92 procent CO2 gereduceerd tegen een prijs binnen het geraamde budget.

Daarnaast heeft de aannemer op het gebied van circulariteit een aantal zaken gedaan. Zo heeft hij een geheel gesloten grondbalans in het project gerealiseerd door bijna alles binnen een straal van vijf kilometer te hergebruiken. Bij de opbouw van de verharding kwam hij met fijngranulaat door recycling, waardoor 100 procent primair zand werd bespaard. Verder gebruikte hij FSC-hout en werkte hij met biologisch afbreekbare boomankers.” 

Inpassing openbare ruimte in circulaire economie 

Salden vindt het een interessante vraag om te kijken hoe de openbare ruimte past in een circulaire economie. “Als je de principes van circulariteit op de openbare ruimte loslaat is het eerste ‘niet doen wat niet hoeft’. Nu zie je dat bij projecten waar circulariteit belangrijk is, je vaak in conflict komt met mobiliteit. Om dat integraal op te lossen is een uitdaging. Daarom moet je de auto minder belangrijk maken zodat je minder verharding krijgt in de openbare ruimte. De tweede stap is om de bestaande openbare ruimte functies zo in te zetten dat ze passen in een circulaire economie.

Een mooi voorbeeld daarvan is landbouwgrond voor vee te verbouwen voor productie zoals vlas en olifantengras. En die vervolgens worden opgenomen in bouwmaterialen. Een derde en laatste stap tenslotte is het aanpassen van zaken in de bestaande openbare ruimte met circulaire en biobased materialen. Dat hergebruik is ook interessant omdat je ziet dat er bijvoorbeeld bij zand en grind weinig nieuwe concessies worden vergeven.”

Kragten