‘Er staat ons een scala aan uitdagingen te wachten in de openbare ruimte’

“We zijn altijd al geïnteresseerd geweest in maatschappelijk verantwoord ondernemen, om zo iets bij te kunnen dragen aan het grotere geheel”, begint Meurs, oprichter, partner en senior designer bij FromAtoB. “Dat was ook een van mijn persoonlijke drijfveren om producten voor het openbaar vervoer te gaan ontwerpen. Met de introductie van de eerste elektrische bussen voor het ov kwam bij ons heel sterk het idee boven dat het wel interessanter moest kunnen. Het moet niet alleen gaan over wat er uit de uitlaat komt, maar om het voertuig als geheel. Ook is het belangrijk om de hele levensduur hierin mee te nemen. Er zijn dus veel meer zaken waar je rekening mee dient te houden: waar komen bijvoorbeeld de materialen vandaan waar zo’n bus van in elkaar wordt gezet, hoe zit het met het energieverbruik bij de productie en het transport van producent naar gebruiker?” 

Duurzaamheid en MKI 

Als het gaat om de exploitatie van elektrische bussen heb je ook weer te maken met verschillende zaken, vervolgt Meurs. “Het verbruik is een belangrijk aspect, maar ook klimaatbehandeling kost energie en mag zeker niet vergeten worden. Zo verdiepten we ons gaandeweg in steeds meer aspecten die met duurzaamheid te maken hebben. Niet alleen binnen het openbaar vervoer, maar ook bij de inrichting van de openbare ruimte.” 

“Zo ontwerpen we bijvoorbeeld halte-inrichtingen en fietsenstallingen. We kijken dan naar een zo duurzaam mogelijke exploitatie of hoe we zo min mogelijk materiaal verwerken in een product. Hierbij nemen we bijvoorbeeld de MKI (Milieu Kosten Indicator) als uitgangspunt. Zo hebben we een abri kunnen ontwikkelen met een MKI die 25 procent is van de MKI van een referentie-abri. Dan heb je het over een forse vermindering van de milieu-impact. Het begint dus met het verminderen van de hoeveelheid gebruikt materiaal en de aantallen verschillende materialen. Daarnaast kijken we heel gericht welke materialen goed kunnen worden hergebruikt.” 

Materialenpaspoort 

Duurzaamheid is tegenwoordig niet meer weg te denken binnen de inrichting van de openbare ruimte én het openbaar vervoer. “Als je niks met duurzaam doet, hoor je er tegenwoordig echt niet meer bij. Wel denk ik dat er nog wel wat gaat veranderen in de komende twintig jaar”, zegt Meurs. 

“Door de schaarste en daarmee de hoge kosten van bepaalde materialen wordt het steeds belangrijker om bij het produceren van een product heel veel te sourcen uit al bestaande onderdelen. Als je een product ergens plaatst, dient goed te worden gedocumenteerd wat er in dat product is gebruikt, dat er een materialenpaspoort aanwezig is. Hiermee wordt het veel makkelijker om al voor het einde van de levensduur van een product na te gaan denken over het opnieuw inzetten van bepaalde materialen die daarin aanwezig zijn. Het circulaire denken én doen zet hiermee een echte concrete stap.” 

Vandaalbestendig 

Een andere opgave die tegenwoordig speelt in het ontwerpen van zaken voor de openbare ruimte, is dat het vrijwel allemaal vandaalbestendig moet zijn. Meurs: “We realiseren dus allerlei zware constructies. Niet omdat dit nodig is voor het eigenlijke gebruik, maar omdat het nodig is om iets sterk genoeg te maken om niet te worden gesloopt. Daarnaast is brandveiligheid natuurlijk een hot item. Niet alleen in treinen of bussen, maar ook op straat. Ook daar heb je te maken met mensen die het nodig vinden om schade aan meubilair aan te brengen. Juist de toevoegingen die ervoor zorgen dat iets brandveilig wordt, zijn vaak hele giftige, zware metalen. Vanuit duurzaamheidsperspectief zou je deze materialen eigenlijk helemaal niet willen gebruiken. Een van de dingen die ik dus wel zou willen zien veranderen, is dat we dat vandalisme niet meer als leidend moeten gaan zien in het ontwerp. In mijn optiek dient vandalisme bij de bron te worden aangepakt. Alleen dan zorg je ervoor dat het niet meer gebeurt.” 

Een bijkomend probleem als gevolg van vandalisme, en daarmee dus een extra reden om dit voor eens en voor altijd aan te pakken, is een verminderde toegankelijkheid die hierdoor kan ontstaan. “Zo komt het ook regelmatig voor dat liften op stations of bij bushaltes worden gesloopt. Ook op die manier heeft vandalisme enorm veel impact: sommige stations of haltes worden hierdoor onbereikbaar voor reizigers met beperkte mobiliteit. Het is dan ook belangrijk om mensen bewust te maken wat voor gevolgen dit heeft, zodat er meer respect ontstaat. Voor de openbare ruimte en voor elkaar. Dat is in onze beleving waar het uiteindelijk allemaal om gaat. Samen kom je verder.” 

FromAtoB Public Design 
Bunnik 
030 241 2322 
fromatob.nl