Enschede wapent zich tegen wateroverlast en hittestress

In het Water- en Klimaatadaptatieplan heeft de gemeente vastgelegd hoe zij zich de komende jaren voorbereidt op de gevolgen van klimaatverandering. “Er bestaat binnen de gemeente geen discussie over welke plekken we gaan aanpakken’, wel is bespreekbaar hoe we het concreet gaan inrichten”, aldus Kees Dijkstra, teamleider Stadsdeelbeheer bij de gemeente Enschede, tijdens zijn uitleg over het Water- en Klimaatadaptatieplan van de gemeente Enschede tijdens de Klimaatadaptatiedag op 9 maart jl.

Een aantal keer was in het laatste decennium sprake van forse regenbuien. “In een versteende stad als Enschede, waar bovendien sprake is van fikse hoogteverschillen, heeft dit meteen gevolgen”, aldus wethouder Afval en Klimaat Jurgen van Houdt. De forse regenbuien kunnen er namelijk voor zorgen dat ongeveer de helft van de stad risico loopt om onder water te lopen. In 2010 en 2013 stroomden als gevolg van de zware regenbuien enkele viaducten en een deel van de binnenstad over, met grote waterschade als bijkomend gevolg. De stad werkt nu dan ook hard om daar veranderingen in aan te brengen.

Ook het Stadspark is onderdeel van het Water- en Klimaatadaptatieplan

Wateropgave aanpakken

Sinds de jaren 70 van de vorige eeuw werkt de stad aan een plan om zich beter te wapenen tegen wateroverlast. Het doel is om in 2050 een biodivers, waterrobuust en klimaatbestendig Enschede te hebben neergezet. Om dit te bereiken, heeft Enschede het Water- en Klimaatadaptatieplan 2022-2026 opgesteld. Binnen de aanpak zijn zes hoofdlijnen vastgesteld:

- Dagelijks beheer en onderhoud
- Risico gestuurd beheren
- Klimaatbestendig inrichten
- Aansluiten bij het natuurlijke systeem
- Wijkgericht werken
- Samenwerken met inwoners, partners en kennisinstellingen

Tevens ontwikkelde de gemeente Enschede klimaatlabel, waaruit kan worden opgemaakt hoe een gebied of stadsdeel scoort op het gebied van klimaat. Aan de hand van verschillende factoren (verharding, groenvoorziening, waterberging) krijgt het desbetreffende gebied of stadsdeel een score van A t/m E, waarbij A het beste is en E het minst goed. De gemeente heeft de ambitie om verschillende straten en buurten door middel van gebiedsontwikkeling minimaal een label te laten stijgen. Voor het hoogst haalbare label moet er 55 millimeter beschikbare waterberging zijn. Woningen moeten 40 millimeter hoger liggen dan straatniveau.

Praktijkvoorbeelden

Wat de stad op het gebied van klimaatadaptatie wil bereiken, is al terug te zien bij verschillende projecten in de stad. Zo wordt in het centrum een beek aangelegd. Rondom het desbetreffende gebied lag vroeger een spoorlijn, als aanvoerlijn voor kolen. “De nieuwe beek laat het regenwater uit de wijk en een deel van het centrum weglopen”, vertelt Koen Wagelaar, ontwerper waterhuishouding bij gemeente Enschede. “Dit wordt vervolgens opgevangen in waterbassins in het nabijgelegen Volkspark.”

Ook de Oldenzaalsestraat is een mooi voorbeeld. “Het wegprofiel van de Oldenzaalsestraat leende zich goed voor het creëren van waterberging”, zo vertelt landschapsarchitect Marina Eenschoten in een eerder verschenen artikel op Straatbeeld over het project Oldenzaalstestraat. De gemeente koos binnen dit project niet enkel voor een ondergrondse waterberging, maar ook voor wadi’s langs de weg die vollopen als er veel regen valt. De wadi’s vormen een groen lint met beplanting, wat weer goed is tegen hittestress en voor biodiversiteit. Andere projecten die inzetten op klimaatadaptatie in Enschede zijn bijvoorbeeld Twekkelerveld, Volkspark en Pinkeltjesplein. Bij elk project kijkt de gemeente hoe de klimaatadaptieve ingrepen goed samen kunnen gaan met andere ontwikkelingen in de stad.

Betrekken van inwoners

De inwoners van Enschede weten van tevoren niet altijd even goed wat er met klimaatadaptatie bedoeld wordt en wat het voor hen in praktische zin betekent. Het is dan ook essentieel om hen goed te betrekken bij de plannen en uit te leggen wat er gaat gebeuren, stelt Kees Dijkstra. “Voor het project Oldenzaalstestraat betekende dit bijvoorbeeld dat de bewoners de projecten mochten bekijken, en ze kregen een presentje bij lokale ondernemers van de aangrenzende winkelstraten. Op deze manier kunnen ze zien hoe het eindresultaat eruitziet, dat willen we natuurlijk maar al te graag delen”, aldus Dijkstra.

In de Enschedese wijk Stroinkslanden wonen sinds 2021 verschillende bewoners in circulaire huurwoningen. Een hele reeks van partijen werkten samen om met zoveel mogelijk herbruikbaar materiaal de proef op de som te nemen.

Lees ook: Eerste circulaire huurwoningen in Twente

Met het Water- en Klimaatadaptatieplan zet Enschede de komende jaren concrete stappen richting een biodivers, water robuust en klimaatbestendig Enschede in 2050, met als bijkomend resultaat een veilige, gezonde en aantrekkelijke leefomgeving voor mensen, dieren en planten.

Lees ook: 'Koploper' Enschede blij met bijdrage Stadsbeek

Lees ook: Innovatie aan de wieg van klimaatbestendige straat in Enschede