Traversebrug ‘visitekaartje’ van de stad

Traversebrug ‘visitekaartje’ van de stad

De Traversebrug stamt uit de jaren zestig en was voor veel Helmonders  – zo’n vijftig jaar na dato - een doorn in het oog.  Gemeente Helmond besloot het lelijke eendje om te toveren tot een mooie zwaan. 

Oost-West verbinding

Wie vanuit Eindhoven via de Kasteel-Traverse het centrum van Helmond komt binnenrijden, wordt hoe dan ook geconfronteerd met de Traversebrug. Met een verkeersdruk van gemiddeld ruim dertigduizend auto’s is de Kasteel-Traverse van groot belang voor de doorstroming in het centrum van Helmond. Bovendien doorsnijdt deze oost-west verbinding het noorden en het zuiden van het Helmondse centrum. Het van oorsprong 14e eeuwse kasteel was vanuit het stadshart echter bijna niet meer te zien, evenals de prachtige kasteeltuin. Grote hagen, een parkeerplaats en expositieruimte ’t Meyhuis dat onder de Traversebrug lag, belemmerden het zicht. Gemeente Helmond bsloot het lelijke eendje om te toveren tot een mooie zwaan: “De Helmonders moeten de brug na bijna vijftig jaar eindelijk gaan omarmen en wij verwachten dat wij met dit project deze slag kunnen maken.”

Nieuwe aanpak: balkon van de Stad

‘Praktisch, maar lelijk’ was de veelgehoorde kritiek. “We hebben deze oost-west verbinding hoe dan ook nodig”, aldus een woordvoerder van de Gemeente Helmond. Ondertunnelen bleek door de te hoge kosten niet mogelijk. De Catalaanse architect en stedenbouwkundige Joan Busquets kwam daarom in 2003 als geroepen. Busquets, bekend geworden door zijn rol bij de spraakmakende projecten uit de jaren zeventig en tachtig om de Barcelonese openbare ruimte te transformeren, schreef in opdracht van Gemeente Helmond een Masterplan voor het centrum. En pleitte ervoor de Kasteel-Traverse niet te slopen maar deze als een soort Ponte Vecchio in te richten om vanuit dit viaduct een uitzicht te bieden op het nieuwe centrum. Niks slopen dus, maar het gevaarte in zijn huidige vorm laten staan en de brug - inclusief de omgeving - grondig aanpakken en omtoveren tot balkon van de stad. “Hij heeft met zijn frisse blik onze ogen geopend”, aldus de Helmondse wethouder Houthooft-Stockx (Stedelijk beheer en Verkeer).

Nieuwe Ambitie: Kwaliteitsimpuls Traverse

Met die nieuwe ambitie is de gemeente aan de slag gegaan. Helmonders moeten de Traverse leuk gaan vinden, de brug gaan omarmen. Zij moet van meerwaarde zijn voor het centrum. De woorden transparant, groen en bijzonder stonden bij de Kwaliteitsimpuls van de luchtbrug centraal. Deze drie kreten typeren de transformatie die de Kasteel-Traverse in Helmond heeft ondergaan. Met het project Kwaliteitsimpuls Traverse kreeg zowel de luchtbrug als de kasteeltuin een fikse opknapbeurt. Dit is mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. In totaal is ruim drie miljoen euro uitgetrokken voor de Kwaliteitsimpuls.

Drie fases

Het project werd in drie fasen uitgevoerd. De eerste fase, het verbeteren van de onderkant van de brug, is afgerond. Deze is lichter, opener en transparanter geworden, waardoor een betere verbinding ontstaat tussen het kasteel en het centrum. Er zijn twee paden aangelegd, die vanuit het centrum naar het kasteel leiden. Zodoende komt er niet alleen zichtbaar, maar ook praktisch een duidelijke verbinding tussen de kasteeltuin en het winkelgebied. Verder is expositieruimte ’t Meyhuis gesloopt, zijn twee rijen hoge hagen verwijderd en zijn de lelijke grijze pijlers wit geschilderd.

Lichtplan

De lichtkunstenaar Har Hollands, bekend van het viaduct over de A67 bij de Philips High Tech Campus en het lichtplan voor de piramides van Gizeh, werd ingehuurd om met een lichtontwerp te komen. De opdracht aan Hollands was tweeledig. De verlichting moest een bijzondere sfeer onder de Kasteel-Traverse creëren terwijl ook aan de sociale veiligheidseisen van het politiekeurmerk voldaan moest worden. Deze twee doelstellingen zijn in het eindresultaat goed zichtbaar. Daarnaast kan de hele lichtinstallatie zo worden geprogrammeerd dat de onderzijde van de Kasteel-Traverse bij speciale evenementen, zoals bijvoorbeeld Koninginnedag of Oud & Nieuw, speciaal aangelicht kan worden.

Kasteeltuin als stadspark

In de tweede fase van de Kwaliteitsimpuls stond de kasteeltuin centraal. Het opnieuw inrichten van het noordelijke deel van het park is afgerond. De tuin heeft een fleurige en klassieke uitstraling gekregen. Het heeft nu meer de allure van een park waar mensen vanuit het centrum naar toe kunnen lopen om even lekker uit de drukte te zijn. De tuin kan zowel gebruikt worden als plek om even tot rust te komen en te genieten van het kasteel als voor evenementen zoals de jaarlijks terugkerende kasteeltuinconcerten en de slingermarkt op Koninginnedag. Het park is voorzien van verharde lopers, speelse wandelpaden, zitbanken en kleurrijke beplanting. De kasteeltuin is een écht stadspark geworden.

Balkon van Helmond

Als laatste onderging de bovenkant van de Traversebrug een flinke verbeterslag. Dit werd in 2010 opgeleverd. De luchtbrug moest een duurzame, eigentijdse en tevens feestelijke uitstraling krijgen. Dit werd bewerkstelligd door het aanbrengen van grote verlichte entreebakens, twee opvallende aerodynamische windturbines, grote boombakken, lekkere zitbanken, strak gelegde fiets- en wandelpaden en een markant hekwerk. De gemeente werd hierin bijgestaan door Peter Krouwel, eigenaar van Streetlife. Krouwel kreeg na een ideeënprijsvraag de voorkeur. Met zijn aanpassingen aan de bovenkant van de luchtbrug, schudt de Kasteel-Traverse het beeld van onaantrekkelijkheid definitief van zich af. Het ontwerpbureau realiseerde een assymetrische bovenbouw, een combinatie van fietspaden, een vierbaansweg en wandelpromenades, met als duurzaam baken twee bijzondere aerodynamische windmolens. Opvallend bij de nieuwe inrichting is de situering van een wandelpromenade direct naast de vierbaansweg. Over de gehele lengte van de brug is een effectieve scheiding gecreeerd door 1,5 meter hoge boompotten met led-verlichting. Deze potten van Streetlife vormen een barriere en beschermen de wandelaars. De drie meter hoge beuken in zuilvorm gedijen in een ruim groeimedium met het Treetec Bottum Up systeem, een gepatenteerd boomverzorgingssysteem voor boomvakken, dat Streetlife met boomdeskundigen heeft ontwikkeld.

Nieuw type hekwerk

Speciaal voor de toepassing op de Traverse ontwikkelde Streetlife een nieuw type hekwerk: het facethekwerk. Door de variatie in materiaal en kleur komt het over als een feestelijk lint met een eigentijdse touch. Door diverse gaassoorten te combineren wordt de mate van transparantie gevarieerd. De blauwaccenten in het hekwerk corresponderen met de blauwe lichten die in het totale lichtplan een rol spelen.

Regie en uitvoering door de Gemeente

Bijzonder aan de transformatie van de Kasteel-Traverse is de rol van Gemeente Helmond in het geheel. Ze was naast opdrachtgever ook regisseur van het project. Het behouden van overzicht en het samenwerken met de juiste partners stond daarbij centraal. Voor het project was een tijdelijke projectorganisatie (verschillende vakdisciplines o.l.v. Projectbureau Gemeente Helmond) in het leven geroepen die regelmatig terugkoppelt en een korte beslisstructuur hanteerde richting de wethouders uit het gemeentebestuur. Door deze manier van werken is de Kasteel-Traverse in korte tijd getransformeerd tot balkon van de stad. De Kwaliteitsimpuls Traverse heeft ervoor gezorgd dat de luchtbrug van lelijk eendje is veranderd in een mooie zwaan. De Traverse is het visitekaartje van de stad geworden. De oost-west verbinding is niet meer alleen functioneel, maar tevens een kunstwerk om als Helmonder trots op te zijn.

Terug naar overzicht >>>