Sassenstraat Allicht betovert Zwolse winkelstraat

Projectleider en Friese Zwollenaar Gooitske Zijlstra is vanaf het begin betrokken bij het project. Als bewoner van de Sassenstraat kwam ze in contact met de ondernemers, die een manier zochten om meer traffic in hun straat te genereren. “De Sassenstraat is één van de leuke straatjes in Zwolle. Je vindt er allemaal bijzondere winkeltjes, allemaal van zelfstandige ondernemers. Hier zijn geen grote winkelketens. We leven echter in een tijd waarin van alles aan de hand is in de retail. Binnensteden kampen met veel leegstand. Nu is de Sassenstraat absoluut niet verloederd, maar een extra oppepper kon de straat wel gebruiken.”

Toen het plan voor een Ondernemersfonds voor de Zwolse binnenstad niet doorging, sloegen de ondernemers uit de Sassenstraat de handen ineen. Gooitstke Zijlstra raakte in 2012 betrokken bij het project. Voordat überhaupt een plan op tafel kwam, werd eerst een doelstelling geformuleerd. “We hebben gekeken naar wat er nu eigenlijk te doen is in de Sassenstraat en hoe we dit onder de aandacht wilden brengen”, vertelt Zijlstra. “Het was de bedoeling om van deze straat echt een ontmoetingsplaats te maken, gebaseerd op het idee om alle stakeholders, ondernemers, bewoners en de gemeente, bij het project te betrekken. Het moest een plek worden waar wonen, werken en winkelen samenkomt.”

Brainstormsessies volgden, maar de inspiratie kwam uiteindelijk uit Griekenland. Het project Beforelight uit Athene experimenteert op kunstzinnige manier met licht in de openbare ruimte. “Ik heb contact opgenomen met de mensen van Beforelight, ze gevraagd hoe ze het in Athene hebben aangepakt, hoe de communicatie met de gemeente verliep. Natuurlijk is de situatie in Griekenland niet te vergelijken met hier in Zwolle, maar toch heb ik geleerd van de dingen die zij hebben gedaan.”

Ratio en emotie

Een project zoals dat in de Sassenstraat kan vanzelfsprekend niet zonder toestemming van de gemeente gerealiseerd worden. “We hebben van tevoren nagedacht over de hobbels die we konden tegenkomen. Veiligheid is een belangrijk thema. Een lampenkap heeft een andere lichtsterkte dan een normaal armatuur. De gemeente wilde wel zeker weten dat dezelfde lichtopbrengst werd gehaald als normaal, zodat een veilig gevoel werd gegarandeerd. Dit is de rationele kant van het verhaal. Wij wilden gewoon een fijne plek creëren, het emotionele aspect komt hier om de hoek kijken. Iedereen kan wel bedenken dat als je lampenkappen versiert en ophangt, dat dit een gezellig effect oplevert. We hebben goed technisch onderzoek gedaan naar veiligheid en lichtopbrengst, zodat we door konden gaan met het project.”

Van februari tot en met augustus kreeg het plan vorm. “Ik had veel gesprekken met mijn contactpersonen bij de gemeente. Waar moeten we beginnen, hoe gaan we het doen, wie moeten er meehelpen, dat soort vragen wilde ik beantwoorden. 26 augustus is de kick-off van Sassenstraat Allicht geweest, waar alle ondernemers bij waren en ook iemand uit Griekenland van Beforelight. Onze streefdatum was 1 november, dan zouden alle lampen moeten hangen én branden. Die datum hebben we ook gehaald.”

Workshop glimping

Meer dan driehonderd lampenkappen hangen over een afstand van enkele honderden meters in de Zwolse Sassenstraat. “We hebben verschillende media ingezet en ons eigen netwerk om mensen te bewegen om hun lampenkappen te komen brengen. We deden oproepjes in de krant, op RTV Oost, en op Twitter en Facebook. Van een ondernemer kregen we de beschikking over een leegstaand winkelpand en elke zaterdag zaten we daar om de mensen te ontvangen voor een workshop ‘glimping’, waarbij een gewone lampenkap werd omgetoverd tot een lichtgevend kunstwerk. Via Facebook en Twitter probeerden we ook mensen te bereiken. Eerst liep het nog wat stroef, met zo’n twintig, dertig man op een zaterdag. Later begon het echt te lopen. Het ging zelfs zo goed, dat we ons eerste plan, om slechts vijftig procent van de lampenkappen te versieren, overboord hebben gegooid. Nu zijn alle kappen die hangen versierd. We kregen allerlei verschillende doelgroepen over de vloer. Van kleuters die samen met hun ouders langskwamen, tot verjaardagsfeestjes en ouderen, die anders toch alleen maar thuis zaten en op deze manier nieuwe mensen ontmoetten. Achter heel veel lampenkappen zit een mooi verhaal.  Sassenstraat Allicht is een heel goed voorbeeld van een community project waar alle stakeholders bij zijn betrokken.”

De officiële opening vond plaats op 1 november, maar al iets eerder gingen de lampen aan. “Je komt op een punt dat je alle normale straatverlichting weg gaat halen. Er moet wel licht zijn, dus op een gegeven moment kun je niet anders dan de lampenkappen aan doen. Dat vonden we eerst wel jammer, omdat het verrassingseffect op de opening een beetje weg was. Maar het gaf zo veel reuring in de stad dat het niet uitmaakte.”

IJsbeeldenfestival

De reacties op het project zijn ontzettend positief. Sinds de lampjes branden is het winkelbezoek toegenomen. Automobilisten stappen uit hun auto om te kijken wat er aan de hand is, mensen nemen foto’s en fietsers veroorzaken bijna-ongelukken omdat ze niet voor zich kijken maar omhoog. Zijlstra: “Het is de bedoeling dat de lampenkappen een half jaar blijven hangen. Halverwege hebben we nog wel een evaluatie, want we moeten natuurlijk kijken hoe de kappen zich houden. We hebben ze ingespoten met Powertex, een goedje dat de kappen beschermt tegen weer en wind, maar we weten niet of dat een half jaar goed blijft.” Nu het lichtproject de Sassenstraat een duwtje in de rug geeft, is het aan de ondernemers zelf om hier gevolg aan te geven. Deze winter zal in samenwerking met het altijd drukbezochte IJsbeeldenfestival meer aandacht aan de Sassenstraat gegeven worden. “Bijvoorbeeld door bezoekers vanaf het station via de Sasssenstraat te laten lopen, maar ook door mensen bij het festival te attenderen op de winkelstraat, voor als ze Zwolle verder willen ontdekken.” 

Fotograaf: Jarno Kraayvanger