Interactieve update in NSVV-workshop ‘Minder Licht?!’

Samenwerking centraal in Amersfoort

Namens gastheer gemeente Amersfoort deed wethouder Tigelaar de aftrap met een beknopte toelichting op het duurzame en innovatieve verlichtingsprogramma waar de gemeente Amersfoort sinds enkele jaren aan werkt. Tigelaar trekt drie conclusies uit de projecten en pilots die tot nu toe gerealiseerd zijn: “Allereerst moet je licht in de buitenruimte breder aanvliegen dan sec vanuit het domein van de openbare verlichting. Werk daarbij samen met alle stakeholders in je stad of regio, zoals collega-ambtenaren en –bestuurders, burgers en ondernemers. Deel je vakinhoudelijke kennis, betrek ze bij het vinden en uitvoeren van de oplossing en creëer draagvlak. En zorg ervoor als gemeente dat je het proces faciliteert en opstuwt waar nodig.”

Minder licht en normen

In de eerste workshopronde presenteerde projectleider Roger van Ratingen (Raticos) in een mix van stellingen en resultaten zijn analyse van de ontwikkeling van lichtnormen in het verleden. “De huidige normgeving OVL (ROVL 2011) is richtinggevend, maar niet bepalend voor het plaatsen en beoordelen van openbare verlichting. Het blijkt dat er in het ontstaan van normen voor openbare verlichting in verblijfsgebieden vooral onderzoek is gedaan naar de invloed van verlichting op ‘veilig bewegen’, dus op objectherkenning. Dat is door de jaren heen een belangrijke parameter gebleven waar heel veel onderzoek naar is gedaan. Hoewel in de vorige eeuw de normen die betrekking hebben op het “veilige bewegen” (horizontale verlichtingssterkte en gelijkmatigheid) verschillende malen zijn bijgesteld zijn deze normen de afgelopen 2 decennia vrijwel constant gebleven; kanttekening daarbij is dat de meest recente normgeving (ROVL 2011) nu ook ruimte biedt voor het dimmen van openbare verlichting, mits de omstandigheden dat toelaten.

Naarmate de kennis van- en ervaring met openbare verlichting zich door de jaren heen heeft ontwikkeld, zijn, naast ‘veilig bewegen’ ook gezichtsherkenning, oriëntatie (herkenning van de omgeving, gebouwen en borden) en sociale veiligheid (veilig voelen) meegenomen als criteria voor de normgeving van openbare verlichting in verblijfsgebieden. De verlichtingsnormen die hierop betrekking hebben zijn echter nog volop in ontwikkeling en beweging. Het mooie is dat in het vakgebied van de verlichting nog heel veel te ontdekken is. We kunnen steeds beter het verband leggen tussen de werking van het oog van de gebruiker en het ondersteunen van deze gebruiker in het uitvoeren van zijn/haar taken in de openbare ruimte. De ontwikkelingen worden in rap tempo voortgestuwd door kennis, innovatieve technieken en ervaringen bijvoorbeeld in de vorm van pilots. Vooropgesteld dat de huidige normgeving goed bruikbaar is, verwacht ik dat de toekomstige normgeving en onze openbare verlichting op straat hierin zal mee-ontwikkelen.”

Minder licht en veiligheid

Media, individualisering & sociale verhoudingen, terrorisme, criminaliteit, persoonskenmerken, kwetsbaarheid, zelfredzaamheid, uitgaansgedrag, slachtofferervaringen, risicoperceptie, bekendheid met de omgeving, risicomijdend gedrag, vertrouwen in de buurt, vertrouwen in de politie, vertrouwen in de overheid, de inrichting van de buurt, leefbaarheid, sociale cohesie, sociale samenstelling van de buurt, verloedering, criminaliteit, overlast, beveiliging huis, toezicht door autoriteiten, toezicht via technische hulpmiddelen, toezicht door buurtbewoners. Het overzicht aan belevingsfactoren dat Joren van Dijk (De OmgevingsPsycholoog.nl)  zijn publiek voorschotelde, gaf direct de complexiteit van zijn deelonderwerp aan. Van Dijk: "Wat is de relatie tussen veiligheidsbeleving en verlichting? Voorlopige resultaten laten zien dat er relatief weinig onderzoek gedaan is naar dit verband. Daarom is het moeilijk om hier nu harde uitspraken over te doen. Bovendien merken we dat er onbekendheid bestaat over wat veiligheidsbeleving is en welke factoren hierop van invloed kunnen zijn."

Participatie

Tijdens de plenaire afsluiting presenteerde Gooitske Zijlstra haar visie op samenwerking en co-creatie in het publieke domein met de titel ‘Wie doet eigenlijk het licht aan in de stad?!!’. Het project Sassentraat Allicht in de Zwolse binnenstad diende als kapstok. Wat is het doel van het project? De winkelstraat beter en meer onderscheidend vermarkten, meer traffic genereren, stopkracht creëren, verbinden en mobiliseren partijen en aan duurzame relaties werken, een ontmoetingsplaats voor winkelen, wonen en werken en particuliere en private samenwerking tot stand brengen. Een geslaagd project zo laat Zijlstrazien in beeld, getal en woord: “Er heeft een substantiële toename in publiek een afname van de winkelleegstand plaatsgevonden. De harde doelen zijn gerealiseerd. Zeker net zo belangrijk was het proces van co-creatie, publiek-private samenwerking en de ervaring van organische stadsontwikkeling”, aldus Zijlstra. “In essentie gaat het in mijn verhaal over het contact maken met elkaar, naar elkaar luisteren en eens buiten je eigen kaders te kijken. Alleen dan kom je op vernieuwing en inspireer je andere mensen om mee te doen, dus om draagvlak te krijgen. Je creëert waarde door samen te werken aan een strategie met een gezamenlijk doel. In mijn geval mensen te verleiden door stopkracht te creëren met een verrassend element als lampenkappen.”

Vervolg van het Project

Na de zomer wordt de derde en laatste workshop in het kader van ‘Minder Licht?!’ georganiseerd, gevolgd door een eindrapportage. Datum en locatie worden op korte termijn bekend gemaakt. Wilt u meer weten over het project, de sheets ontvangen van deze tweede workshop of uw eigen ervaring of visie inbrengen? Stuur dan een e-mail naar info@nsvv.nl.