Assetmanagement leeft onder decentrale overheden

“Het besef dat assetmanagement helpt om een beheersbare en optimale balans te creëren tussen prestaties, kosten en risico’s, gedurende de gehele levenscyclus van assets, zien we groeien”, zegt Ton Hesselmans, projectmanager van CROW. Hoe anders was de situatie twee jaar geleden toen CROW een onderzoek uitvoerde naar de belangstelling voor assetmanagement onder decentrale overheden. Hesselmans: “Toen waren er nog veel aarzelende geluiden te horen. De een wilde wel, de ander niet. Nu, met iAMPro, merken we dat de neuzen allemaal dezelfde kant op gaan. De stap van de provincies om gezamenlijk een kennisportaal in te richten is daar een prachtig voorbeeld van.”

Veel objecten in de buitenruimte zijn in de jaren ’60 en ’70 ontwikkeld en aangelegd. Het einde van de levensduur van een groot aantal daarvan komt in zicht, en dat terwijl de financiële middelen van overheden teruglopen. Uitdaging is dus, zeker in deze tijd, om het maximale rendement te halen uit de beschikbare budgetten. “We moeten elke maatregel die we nemen goed afwegen”, stelt Olivier van Herck, assetmanager bij de gemeente Rotterdam, een van de voorlopers onder de gemeenten als het gaat om assetmanagement. “Voorheen werd bij het beheer altijd geredeneerd vanuit de techniek. De koppeling met wat een maatregel oplevert voor de burger ontbrak. Nu kijken we, met behulp van assetmanagement en onze specifieke kennis van de Rotterdamse gebieden, met een bredere blik naar wat iets oplevert voor de Rotterdammer, waarbij we focussen op kosten, prestaties en risico’s.”

De assetmanagement-bril op

Van Herck illustreert dit aan de hand van een voorbeeld: “Wortels van bomen langs een fietspad zorgen voor veel oneffenheden. Vroeger zouden we vanuit technisch oogpunt kijken: één of een paar boomwortels vormen geen aanleiding om het fietspad aan te pakken. Bovendien zegt de boombeheerder dan: ‘Die boom gaat misschien dood als er wortels worden afgezaagd.’ Met de assetmanagement-bril op kijken we nu naar de fietser. Wat vindt hij? Hoeveel klachten krijgen we? Uiteindelijk hebben we besloten – na verschillende afwegingen – om een stukje van het asfalt af te slijpen. Voor de wegbeheerder is dit technisch niet de meest gewenste aanpak, maar het is wel de maatregel met het beste comfort en de minste klachten per geïnvesteerde euro.”

In 2013 heeft de gemeente Rotterdam een bedrijfswaardemodel vastgesteld. Hierin staat onder meer beschreven welke waarden de gemeente belangrijk vindt, wanneer iets acceptabel en wanneer iets een risico is. Het afgelopen jaar heeft in het teken gestaan van organisatiebrede workshops en samen leren. Want het implementeren van assetmanagement gaat niet van de ene op de andere dag. Van Herck: “We pakken het integraal op. Ons bedrijfswaardemodel is toepasbaar op alle objecten. We hebben één groot budget, zodat we stadsbreed voor alle objecten de slimste keuze maken. Op de ene plek kiezen we voor de boom, op een andere voor de weg of voor het riool.” In 2015 gaat de gemeente echt aan de slag met het model. De ambitie is om in 2018 volledig risicogestuurd te werken.

Het kennisportaal iAMPro is een middel dat daarbij helpt. “Via iAMPro delen wij onze ervaringen en voorbeelden met andere overheden en andersom. Kleinere gemeenten pakken vaak onderdelen binnen assetmanagement heel pragmatisch aan. Zo is onze toepassing voor wegbeheer geïnspireerd op het model van de gemeente Dordrecht.”

Meer gebruikers dan vooraf gehoopt

iAMPro telt momenteel ruim vijfhonderd gebruikers. Dat is in dit stadium meer dan waar vooraf op werd gehoopt. “Het laat zien dat assetmanagement leeft”, concludeert Hesselmans. “Qua kwantiteit hebben we ons doel bereikt. Aan de kwaliteit wordt continue gewerkt. Zo moet het portaal worden verrijkt met nog meer content.” Tijdens de lancering op InfraTech was iAMPro op drie themagebieden gevuld: risicomanagement, areaal op orde en normkosten. Per dag komt er content bij. Alle  informatie wordt op juistheid, volledigheid en bruikbaarheid getoetst door een deskundig team. Verder zijn de vooruitzichten goed als het gaat om de toestroom van relevante content. Zo overwegen de waterschappen hun kennis te delen binnen iAMPro en haakt ook Rijkswaterstaat  aan.

Tevens zal iAMPro toegankelijker worden gemaakt. “We zijn bezig de vormgeving te optimaliseren en we zetten mogelijk een e-learning op binnen iAMPro”, legt Hesselmans uit. “Daarnaast organiseren we een zogenaamde ‘roadshow’. Medewerkers van CROW en ambassadeurs van iAMPro bezoeken gemeenten en provincies. Ze geven uitleg over iAMPro en leggen verbindingen met thema’s die lokaal spelen, zoals areaal op orde of risicomanagement.” In oktober 2015 organiseert CROW samen met het platform WOW (Wegbeheerder Ontmoeten Wegbeheerders) een serie praktijkbijeenkomsten over assetmanagement en iAMPro.

Inspelen op vraag naar opleiding

Naast deze activiteiten ondersteunt CROW decentrale overheden bij de invoering en toepassing van assetmanagement met cursussen. In 2014 is in dat kader samen met DON Bureau een drietrapsopleiding ontwikkeld, bestaande uit een Assetmanagement Game, een basismodule en een verdiepingsmodule Assetmanagement.

Tijdens de game zien deelnemers het belang in van integraliteit en van het evenwicht tussen kosten, risico’s en prestaties. In de basismodule, een eendaagse training, komt aan bod hoe ze assetmanagement kunnen vertalen naar hun eigen praktijksituatie en hoe iAMPro daarbij kan helpen. Bij de driedaagse cursus volgt nog een verdiepingsslag. Deze cursus is gericht op professionals die zich actief met assetmanagement bezighouden. Zij gaan in deze drie dagen met hun eigen beheerplannen aan de slag.

Docent Don Bezemer ziet net als Hesselmans de interesse in assetmanagement toenemen. “Met deze opleidingen spelen we in op een natuurlijke vraag om ons heen. We zijn met de Assetmanagement Game gestart met een aantal provincies. Er melden zich steeds meer gemeenten en ook de waterschappen tonen interesse.” De reacties na afloop zijn positief. “Traditioneel was ieder op zijn eigen eilandje bezig, heel erg vakdisciplinegericht. Door deze game groeit het besef dat ze onderdeel uitmaken van het geheel. Na afloop begrijpt een ieder, van de sluiswachters en de kantonniers tot de algemeen directeur, het belang van een integrale denk- en werkwijze.”