Smart Cities: Hoe doe je dat ?

Sinds de publicatie van het landelijke Smart City programma beginnen de initiatieven bij verschillende gemeenten zichtbaar te worden. De eerste discussies worden gevoerd en de eerste voorzichtige stappen worden gezet om te komen tot innoveren. De economie gaat goed maar zoals het met alle plannen is: er moet budget zijn.

Toekomsttrein

Ik zat vele jaren geleden bij een gemeenteraadsvergadering op de publieke tribune en daar werd de discussie gevoerd wat internet nou precies was en of dit iets voor de gemeente kon zijn. U zult hem begrijpen: de reacties waren behoudend, het zou zo'n vaart niet lopen. Een mens moet niet op iedere toekomsttrein springen die hem passeert. Gematigdheid en zuinigheid siert ons bestaan. Nou, het leven is inmiddels zonder dat internet bijna ondenkbaar geworden.

Berg vragen

Een vergelijking dient zich momenteel aan met het begrip Smart City. Wat is dat nou precies en kan dit iets voor een gemeente zijn? Wat moeten we doen en waar betalen we het van? Wat is het doel om dit te moeten willen? Wat kost dat nou in termen van geld? U begrijpt, een berg vragen die zich moeilijk laten vertalen in concrete antwoorden en acties. Ik doe een poging u te helpen bij de worsteling.

Kwaliteit van leven

"Smart Cities" is een containerbegrip waarin we alle mogelijke innovaties bundelen die de kwaliteit van leven voor de burger in de komende decennia moet verbeteren. Ik schets u het beeld van een overbevolkte wereld, problemen bij de afvalverwerking, voedselschaarste, mobiliteitsproblemen, luchtvervuiling. Kwaliteit van leven, daar zal het de komende tijden om gaan draaien. De trek naar de grote steden neemt nog steeds toe en dat is een beeld dat niet alleen in ons land maar ook wereldwijd herkenbaar is. De druk in de steden om het hoofd te bieden aan deze grote opkomende problemen neemt toe.

Ga aan de slag

Regeren is vooruitzien. Maar waar moet je dan beginnen? Ik heb in één van mijn eerdere blogs al eens geschreven dat het onmogelijk is om in een snel veranderend technologisch landschap alles te overzien en alles tegelijk te willen. Vergeet het maar. Ik introduceerde daarom: "maak het klein, sla het plat en ga aan de slag". Pak een thema op en ga daar mee aan de slag. Ga iets doen in het klein en leer van de ervaringen.

Structuur als handvat

Een veel gehoord argument bij gemeenten is: "Ik wacht wel een paar jaar want dan zijn de technieken meer uitgekristalliseerd" -of- "Ik maak nog geen keuze want ik ben bang voor een locked-in…" Allemaal argumenten die absoluut niet op hun plaats zijn. Er is niet een definitieve technologie. Deze zal blijven veranderen. Maar thema's blijven dezelfde. Van het vage "kwaliteit van leven verbeteren" tot concrete acties is een stap. Om het handvatten te geven moet er een structuur gemaakt worden waarmee iedere gemeente uit de voeten kan.

Ik stel de volgende structuur voor:

• Thema's met subthema's
• Functies
• Tools
• Instrumenten

Thema's die de ontwikkeling van de stad en haar bewoners raken. En per gemeente kunnen die thema's anders zijn en allemaal een ander gewicht hebben. Ik noem bijvoorbeeld (niet limitatief) de volgende thema's:

1. Mobiliteit
2. Milieu
3. Inrichting
4. Veiligheid

Per thema kan een nulmeting worden gedaan en kunnen de problemen van nu en in de toekomst in beeld worden gebracht.

Inrichting

Laten we eens naar het thema inrichting kijken. Bij het thema inrichting kunnen weer een aantal subthema's worden bepaald. Ik noem bijvoorbeeld de "Inrichting van het stadscentrum" of de "Inrichting van nieuwe woonwijken". Ze hebben allemaal een eigen dynamiek. Zoomen we verder in op "Inrichting stadscentrum", dan kennen we daar een recreatiefunctie, een woonfunctie en een werkfunctie. Als we bij die functies nu of voor de toekomst problemen zien of verwachten, dan kunnen we ons afvragen waar we naar toe moeten om de problemen op te vangen of om de onderliggende kwaliteiten verder uit te bouwen.

Die functies hebben tools nodig. Zonder die tools kunnen de functies niet worden vervuld. Welke tools hebben we nu nodig bij de recreatiefunctie? Ik noem er volstrekt willekeurig een aantal voor de recreatiefunctie: voldoende groenvoorzieningen, interactieve berichtenvoorzieningen, verlichting,

De tools bestaan uit instrumenten. Zo is bij de tool "groenvoorziening" bijvoorbeeld het bijbehorende Instrument "parkaanleg" of "automatische irrigatie". De tool voor "verlichting" is de toepassing van het Instrument "dimbare ledverlichting in kleuren", die het sfeerbeeld van de omgeving bepaalt gedurende de dag.

Het behoeft geen betoog, dat instrumenten ook andere tools, functies of thema's kunnen bedienen. Maar dat is niet erg, door deze methode heb je wel een plan en structuur en kan je dus klein beginnen. Zullen we er nog een doen?

Milieu

Laten we eens naar het thema milieu kijken. Het thema milieu kunnen we als subthema's afvalverwerking en luchtvervuiling meegeven. Afvalverwerking kent de functies afval ophalen en afval vernietigen. Bij de functie afval ophalen benoemen we de tools containers, transport en riolering. Bij de tools containers kennen we de instrumenten "automatische "vol" melders", bij de tool transport is bijvoorbeeld het instrument" "zelfrijdend elektrisch ophaalvoertuig" en bij de tool riolering is het Instrument bijvoorbeeld "Monitoring met sensoren van samenstelling, druk en volume van de rioolwaterstromen".

Thema's, functies, tools en instrumenten. Wanneer je dit helder kan maken voor je eigen gemeente, dan kan je nu de eerste stappen op gestructureerde wijze zetten in de richting van een Smart City.

De toekomst achterhaalt u

Tot slot nog dit. De hier gepresenteerde indeling en werkwijze is de vereenvoudigde methodiek die op ons kantoor is ontwikkeld en wordt gebruikt omdat deze snel tot concrete resultaten leidt. Het zal er één zijn van mogelijk velen. Iedere gelijkenis met welke andere bestaande, al dan niet wetenschappelijke methodiek, berust op louter toeval. Er zijn voor dit verhaal geen (wetenschappelijke) bronnen geraadpleegd. Het blijft een blog, maar hopelijk biedt het u een handvat om te beginnen met uw Smart City. Maak het klein, sla het plat en ga aan de slag. De toekomst achterhaalt u, net als het internet destijds.