De succesformule van Maxi Cosy voor jouw plan?

Jij hebt immers hoge ambities voor jouw product. Of het nu gaat om een Omgevingsvisie, woningbouwplan of inrichting van de openbare ruimte, wil je, net als voormalig CEO, Jeroen Walraven van Dorel, een goed product dat aanslaat en dat binnen de tijd en het budget blijft. Ook wil je er samen voor gaan en met positieve energie werken. Dat kan!

In het handboek ‘De Bedrijfsnavigator’ van Jeroen Walraven en Peter van Rheenen, manager innovatie bij EVO, leggen de auteurs uit hoe je dit doet. Hun methode heeft veel overeenkomsten met de methode die momenteel erg actueel is in ons ruimtelijke domein, ‘Design Thinking’.

‘De Bedrijfsnavigator’ – handleiding van een CEO in Jip & Janneke taal

De Bedrijfsnavigator is een hands-on boek met praktische oefeningen in reflectie op jouw bedrijf. Het boek is geschreven op basis van de enorme ervaring van de twee managers in het bedenken, uitzetten en realiseren van een uitgezette koers. Het boek is geschreven in makkelijk te begrijpen taal (leuk weetje: volgens Peter van Rheenen heeft hij affiniteit met ‘Jip & Janneke taal’ door het eerder schrijven van een kinderboek ‘Guus leert vliegen’).

Twee overeenkomsten met ruimtelijke plannen

Twee dingen vallen me op in De Bedrijfsnavigator. Ten eerste lees ik in het voorwoord: “Dit boek geeft je handvatten om een visie voor je bedrijf te ontwikkelen, op de juiste manier hierover te communiceren, draagvlak ervoor te creëren en vervolgens ook waar te maken. Je kan dit uiteraard toepassen op je eigen organisatie. Maar als je het woord ‘bedrijf’ vervangt door ‘gebied’ of ‘plan’, dan is dit toch precies wat je anno 2018 wil en wat er gevraagd wordt?”

Ten tweede, valt me op dat het succes van het werk van de CEO’s te maken heeft met hoe je de koers uitzet. Zo lees ik: “Een koers gaat alleen leven als deze gebaseerd is op opvattingen, waarden en ambities die medewerkers met elkaar delen. Als je de medewerkers mee laat denken over de koers, dan voelen ze zich onderdeel van deze koers en tevens van het bedrijf”. Bedenk dat je het woord ‘medewerkers’  kunt vervangen door het woord ‘stakeholders’ en ‘bedrijf’ door het woord ‘groep’.

De auteurs vervolgen: “Een koers gaat alleen leven als deze gebaseerd is op opvattingen, waarden en ambities die stakeholders, waaronder bewoners, met elkaar delen. Als je de stakeholders mee laat denken over de koers, dan voelen ze zich onderdeel van deze koers en tevens van de groep. Dat werkt heel motiverend en is zeer effectief”.

Samen de koers bepalen dus, of dat nu de koers is van een Omgevingsvisie of bouwplan. Het maakt jouw werk als projectontwikkelaar of ambtenaar wellicht anders, maar wel een stuk leuker en effectiever. Let op, niet omdat het een trend is, maar omdat het bewezen is dat het werkt.

Design Thinking, Het AM Landskab Zandlopermodel en De Bedrijfsnavigator

Nu naar ‘Design Thinking,’ of ontwerpend denken, een theorie die de laatste tijd een ‘hot item’ is. Standford University heeft de methode omarmd, TU Delft, Nyenrode Business Universiteit en nog meer opleidingen in Nederland ook.

Bij AM Landskab kwamen we erachter, dat ons eigen praktische model, het AM Landskab Zandlopermodel, gelijk staat aan Design Thinking. De gelijkenissen, ook met de succesvolle ervaringsgebaseerde methode in ‘De Bedrijfsnavigator’, zijn logisch als je er goed over nadenkt. Want alle drie gaan uit van:

• het creëren van waarde op meer vlakken tegelijk
• co-creatie met klant, stakeholder, gebruiker, team
• ‘al doende leren’

Design Thinking – niets nieuws onder de zon

Design Thinking is niet nieuw. In 1969 werd het begrip geboren in het artikel ‘Sciences of the artificial’ van psycholoog en socioloog Herbert A. Simon. Hij omschreef hierin het woord ‘ontwerp’ als “de transformatie van bestaande omstandigheden in geprefereerde.” Hij ging in zijn theorie uit van een creatief proces, gebaseerd op het opbouwen van ideeën. Er is geen oordeel in Design Thinking, geen vooringenomen concept of idee, je gaat al ontwerpend onderzoeken wat de beste uitkomst wordt van het oplossen van een opgave. Je probeert verschillende oplossingen heel snel uit. Dat genereert soms oplossingen die niet blijken te werken, maar je stelt ook heel snel bij.

De 5 stappen van Design Thinking

Er zijn vijf stappen in de Design Thinking methode:

1) Empathize
2) Define
3) Ideate
4) Prototype
5) Test

We hebben onbewust de stappen van deze methode vertaalt naar ruimtelijke plannen.  Zo hebben de onze praktijkervaring gevat in Het AM Landskab Zandlopermodel. En zien we ook de stappen: 1) Empathize, 2) Define en 3) Ideate het ‘brede deel’ van onze Zandloper genoemd, 4) Protype is het ‘smalle deel’ en 5) Test is het onderste ‘brede deel’ van de AM Landskab Zandloper.

Design Thinking en ruimtelijke plannen

Wat houden de vijf stappen van Design Thinking dan precies in en hoe vertalen we dat bij AM Landskab in ruimtelijke plannen?

1) Empathize – inleven, begrijpen
Van deze stap wordt gezegd; begin bij de mensen. Begrijp de mogelijkheden en behoeften van mensen door empathie te genereren, de wereld te bekijken door de ogen van je gebruikers. Vertaald naar de praktijk van AM Landskab: we gaan erop uit, mensen aanspreken op straat, interviewen, rondlopen, kijken en luisteren.

2) Define – probleem definiëren
Het probleem of de opgave definiëren, doe je door vragen te stellen: wie, wat, waarom, waar en wanneer. Vertaald naar de praktijk van AM Landskab: gesprekken en werkateliers organiseren over ‘droom en nachtmerrie’ en over dilemma’s tussen groepen of belangen.

3) Ideate – ideeën genereren
Vaak gaan we in dezelfde stap ideeën genereren met de betrokkenen. Hoe gaan we dan om met dilemma’s, welke oplossingsrichtingen zien we, welke ideeën hebben de betrokkenen? Maak niet uit wat, elk idee is welkom, van het één komt het ander.

4) Prototype – concept product maken
In Design Thinking wordt vervolgens snel overgegaan tot het maken van een prototype.

Vertaald naar de praktijk van AM Landskab: het product, een visie, plan of inrichting in concept wordt samen met de actieve stakeholders gemaakt. Zij schrijven en tekenen mee. Let wel, dit product kan nog veranderen, het is ‘al doende leren’.

5) Test – is het product raak?
Het uur van de waarheid. Zijn de mogelijkheden en behoeften goed begrepen, is het product raak? Vertaald naar de praktijk van AM Landskab: aan iedereen waarmee we in stap 1,2 en 3 mee in contact zijn geweest wordt teruggekoppeld. Voldoen visie, plan of inrichting aan de behoeftes en de mogelijkheden? Leveren we meerwaarde ten opzichte van wat er is? Naar aanleiding van de reacties wordt het product aangepast. Als het om een visie gaat, is een toekomstige stap een plan op basis van de visie, als het om een plan gaat, is een toekomstige stap de realisatie.

 
Aan het eind van de rit hebben we middels de theorie van Design Thinking en middels het AM Landskab Zandlopermodel, datgene bereikt dat ook via de handvatten in De Bedrijfsnavigator wordt beloofd: ‘een visie ontwikkeld, op de juiste manier hierover gecommuniceerd, draagvlak ervoor gecreëerd en vervolgens ook waar gemaakt’. We streven altijd naar ‘de Maxi Cosy’ van de ruimtelijke ontwikkeling.

Wil jij je ook de vijf stappen eigen maken? Om succes in participatietrajecten te boeken?

Meld je dan aan voor de masterclass ‘Stop met bewonersavonden! Maar wat dan wél?!’ op dinsdag 11 april!

Oefen zelf met het AM Landskab Zandlopermodel, leer van elkaars ervaringen en maak kennis met de nieuwste betrokkenheidsonderzoeken, die participatie nóg makkelijker maken.

Dit was een blog van Anne-Mette van Lieshout-Andersen van AM Landskab. Lieshout-Andersen is spreker op de masterclass Stop met bewonersavonden op 11 april.