Rode draad in gevarieerd Kenniscafé: samenwerken moet (en is leuk)

IGOV InnovatiePlatform

Dagvoorzitter Daaf de Kok en OVLNL-voorzitter Arthur Klink openden met een update van de OVLNL-activiteiten waaronder de OVL Monitor, het Armaturenregister en, de Smart Lighting werkgroep en het succes van de eerste OVL beurs in Nieuwegein en de Dag van de Openbare Ruimte in haar nieuwe jasje. Met veel activiteiten en nieuwe deelnemers van markt en overheid een uitstekende start van OVLNL in haar eerste jaar.  Dyana Loehr (RWS) wees de aanwezigen er op dat ze nog tot 28 oktober de Energiemonitor kunnen invullen. En vanuit het Ruimte en Licht Festival riep Geert Dijkstra op om ideeën aan te dragen voor de Inspiratie Award 2016 waarvan de beste inzenders het podium krijgen op het Festival. Martin Springer (gemeente Arnhem) informeerde het publiek over zijn onderzoek naar het terugbrengen van lichthinder, het toepassen  van de Ev als maat voor sociaal veilige verlichting en de noodzaak van een aanvullende verlichting klasse. En als nieuw lid van het IGOV InnovatiePlatform kreeg Edward Neef (FE Consultancy) de gelegenheid zichzelf en zijn bureau te introduceren. Hij riep zijn toehoorders op vooral goed na te denken over het open netwerk waarop ze hun smart lighting activiteiten ontwikkelen. En hij wees op de snelle opkomst van lokale energieopwekking en -opslag en de consequenties die dat voor de OVL-sector kan gaan hebben.   Jan Willem Menkveld presenteerde een van de intelligente armaturen van Sustainder, gemaakt in de voormalige Philips Fabriek in Emmen. Een op afstand bestuurbaar armatuur met Dazzletek technologie gebaseerd op een open platform en dus eenvoudig te koppelen aan andere (backoffice) systemen. Doordat de vier led-compartimenten onafhankelijk van elkaar aangestuurd kunnen worden, kan bijvoorbeeld lichthinder worden voorkomen.  Namens Smartdatacity, organisator van de Slimste Binnenstad-verkiezing die dit jaar door Zwolle is gewonnen, voorspelde Hans Nouwens dat dé oplossing voor de slimme toekomst zit in het bundelen van kennis, geld en visie van alle gemeentelijke afdelingen én andere stakeholders. Mark Stroom van de gemeente Roosendaal ging nog een stap verder. Hij had in één week tijd drie intelligente armaturen gepresenteerd gezien. En bepleitte mede op basis daarvan voor een gezamenlijke aanpak van overheden, netbeheerders, marktpartijen en andere stakeholders gericht op standaardisatie en integratie van toekomstbestendige smart lighting oplossingen.

Het OVLNL armaturen register

Bij door ziekte afwezigheid van Jaap Nuesink presenteerde Arthur Klink het nieuwe OVLNL Armaturenregister. Het armaturenregister is een web tool waarop de producten en systemen die aan vooraf vastgestelde criteria voldoen, worden gepubliceerd. Hiermee wordt de kwaliteit inzichtelijk gemaakt. De functionele parameters die de kwaliteit van armaturen bepalen, zijn te vinden op de website. Het maken van een keuze of eerste selectie door een inkoper wordt hierdoor eenvoudiger en producten die normaal niet werden overwogen krijgen een kans. Dit vergroot de kans voor nieuwe toetreders om met nieuwe innovatieve producten een marktaandeel te verwerven. “Product verbetering en innovatie worden gestimuleerd middels het organiseren van discussiegroepen en fora om criteria vast te stellen en actief het systeem te verbeteren”, aldus Klink. “Fabrikanten zullen er sneller voor kiezen om een innovatie door te voeren als men daarmee een betere positie krijgt ten opzichte van de concurrent. Op de website staan ook die gegevens die een vergelijking mogelijk maken. De gegevens zijn ook daadwerkelijk vergelijkbaar omdat ze gecontroleerd zijn en alle volgens vaste methodes worden vast gesteld. De controle op het voldoen aan de eisen wordt door laboratoria uitgevoerd die een accreditatie hebben. Gebleken is dat de kennis rondom certificatie en testen minimaal aanwezig is. Dit komt voor een groot deel voort uit de grote diversiteit die er in keurmerken en certificaten bestaat en men onmogelijk exact kan weten wat die keurmerken precies inhouden. Het systeem zorgt ervoor dat alleen geverifieerde producten worden ingedeeld in een hoger niveau zodat de eindgebruiker zich daarover niet druk hoeft te maken en ook niet perse hoeft te weten wat een bepaald certificaat inhoud. Die informatie staat overigens wel weer op de website. De overheden reageren positief op de komst van deze tool. Ook diverse partijen geven ondersteuning  aan de tool. Naast diverse gemeenten en Rijkswaterstaat ook de leveranciers Lightronics en Orange Lighting. Maar ook Dekra, Laboreleq (Engie) en de NSVV.” Uit de zaal kwam het verzoek een gebruikersgroep op te richten waarin marktpartijen en overheden samen met OVLNL kunnen meedenken over de verdere ontwikkeling van de tool. Met name de transparantie in de beoordeling niveau’s en de bewaking van het forum wil men graag in mee praten.

2EV mast

Na de lunch kreeg John Pap van Nedal Aluminium als eerste de gelegenheid om zijn organisatie en de binnenkort te lanceren 2EV-mast te introduceren. Het in Utrecht gevestigde bedrijf is al bijna 80 jaar actief met extrusie van aluminium profielen . Voor toepassingen in meer dan 15  marktsegmenten waaronder lichtmasten. Hiervan zijn  er inmiddels meer dan 2 miljoen  geproduceerd. Nedal’s 2EV-mast (tweede generatie Electrisch Veilige Mast) is dubbel geïsoleerd en zorgt er dankzij de ingenieuze isolatietechnieken voor dat de kans op elektrocutie of ander letsel voorkomen wordt. Meer veiligheid voor gebruikers van de openbare ruimte, een veiliger werkomgeving voor installateurs én een betere invulling van de InstallatieVerantwoordelijkheid voor beheerders. De mast heeft een DEKRA-certificaaten voldoet aan de NEN-1010. Het HDPE-grondstuk is voorzien van een extra aluminium buitenring om de kans van inslijping door  maaiers verder te verkleinen en het grondstuk niet aangetast kan worden. De mast heeft een technische levensduur van 50 jaar en is op aanvraag  verkrijgbaar.

Update CROW-publicatie Wegdekreflectie

Robbert Dijkema (Montad en voorzitter Netwerk Kennis OVLNL) praatte de aanwezigen bij over het in 2012 gestarte traject om tot een bestekwaardige richtlijn voor het gebruik van wegdekreflectie te komen. Want, gechargeerd, leveranciers en aannemers schermen met verschillende waarden en opdrachtgevers weten niet wat gevraagd moet worden. Met als resultaat mogelijk verkeerde uitvoering, angst voor de toepassing en dus geen gebruik van besparingspotentieel. In de publicatie die eind van het jaar bij CROW verschijnt, wordt ingegaan op de definitie van wegdekreflectie, hoe je het meet en welke functie de Reflectietabel daarbij kan hebben, waar je het toe kunt passen, de aandachtspunten voor beheer en onderhoud, de invloed op constructieve eisen aan het wegdek, het contrast in relatie wegdekreflectie en de contractvormen (specificeren, oplevering en innoveren). Daarbij wordt nadrukkelijk onderscheid gemaakt tussen de verkeersfunctie (waarbij energiebesparing en verblinding een belangrijke rol spelen) en de verblijfsfunctie (waarbij vooral het meenemen van gerelateerd licht van reflectie en gevels in de berekeningen meer een rol zal moeten gaan spelen). De vele vragen over de onhaalbare Ev waarde in de nieuwe NPR,  lichtvervuiling, RWS-kaders, beheerskosten, belijning, geluidsdemping en EV-waarde bevestigden de waarde van de binnenkort te verschijnen publicatie.

Reflectie? Oké? En wat betekent dat dan voor de Openbare Verlichting?

Dirk Hetebrij (Ligth Surface Control) gaf een kijkje in de wereld van reflectie en hoe dit kan bijdragen aan de kwaliteit van de openbare verlichting. Ook hier kwam weer de discussie naar voren over de nieuwe Europese norm NPR waarin hoge waarden voor de verticale verlichtingsterkte Ev worden aangegeven. Door wegdekreflectie mee te nemen in de lichtberekeningen, ook bij verlichting  voor verblijfsgebieden, kan veel winst gehaald worden op het gebied van sociale veiligheid en energie besparing. OVLNL heeft de NSVV bereid gevonden om dit gezamenlijk nader te bestuderen . Dit zou dan in een nieuwe aanbeveling “Ontwerpen OVL”  kunnen worden gepubliceerd. Komende maanden gaan OVLNL en NSVV hiermee aan de slag. Vakspecialisten die dat willen zijn van harte welkom om hier in te participeren.

Wegwijzers: verlicht of reflecterend?

Bij bewegwijzering draait het om leesbaarheid, begrijpelijkheid, uniformiteit, continuïteit en herkenning die dag en nacht gelijk moet zijn. Vanuit energiebesparingsdoelstellingen rijst de vraag echter in welke gevallen wegwijzers zonder inwendige verlichting veilig kunnen worden toegepast. Gerard van Dijck (Provincie Utrecht) deed uitgebreid onderzoek op basis van onder meer literatuurstudie, veldonderzoek, proefopstellingen en enquêtes onder wegbeheerders. Vier pijlers vormden de basis van zijn rapport: eigenschappen van het materiaal, beleving en gebruik, beheer en onderhoud en gebruik van bestaande kennis en expertise. Conclusie? Eén winnaar is er niet. Retroreflectie functioneert goed. Maar als je dichtbij komt, gaat hoogte een (negatieve) rol spelen. En op een rotonde met een lichtbron kan het leiden tot spiegeling of, als de lichtbron defect is,  juist geen zicht op de bewegwijzering. En vrachtwagenchauffeurs zijn nauwelijks reflectie vanuit hun hoge zitpositie. Verlichte bewegwijzering verbruikt uiteraard meer energie en leidt na uitschakelen bij zonsopkomst regelmatig tot slecht leesbare borden in deze schemerfase. Van Dijck adviseerde zijn werkgever op basis van het onderzoek om bij wegen met veel interlokaal vrachtverkeer en bij N-wegen met veel rotondes te kiezen voor verlichte bewegwijzering (tot dat de nadelen zijn opgelost). Bij groene wegen, met weinig vrachtverkeer en weinig rotondes gaat de voorkeur uit naar retroreflectie.

Meer op het Festival

Na dit laatste Kenniscafé van 2016 organiseert Stichting OVLNL / IGOV nog samen met Acquire Publishing het Ruimte en Licht Festival op 17 november in Eindhoven. Waar onder meer de CROW-publicatie wegdekreflectie in detail besproken wordt.

Download hier de presentaties van het Kenniscafé