Ledverlichting is laaghangend fruit om de energietransitie te versnellen

Tekst: Laura Vliek 
 
Om te vertalen wat voor impact verledden heeft, nemen we allereerst een voorbeeld van een gemeente die al heel ver is met verledden. “Deze gemeente had in totaal zo’n 80.000 lichtpunten, waarvan er al 20.000 LED waren”, begint Krab. “Die overige 60.000 lichtpunten hebben ze in één keer verled. Daarmee hebben ze zo’n 40.000 megawattuur aan energie bespaard en dat is meer dan 50 procent. Ook in de kosten heeft dit dus onwijs veel impact. Om maar even een context te schetsen: met ‘oude’ lampen thuis maakt dat een verschil van 20 euro per lamp per jaar. Het gemiddelde huishouden laat dus rond 800 euro per jaar verbranden. Op de openbare wegen is dat zo’n 145 euro per jaar per luminaire. Nederland heeft er rond 4 miljoen lichtpunten langs de openbare wegen.” 

Hij vervolgt: “Als we nu heel Nederland verledden - overal waar verlichting hangt en niet enkel binnen de openbare verlichting - kunnen we 2 miljard euro per jaar besparen en ook nog eens elektriciteit vrij maken voor zo’n 2.1 miljoen elektrische auto’s. Ook de CO2 impact is veel lager. We kunnen bijna de uitstoot van één kerncentrale per jaar besparen. “ 

Meer inzet vanuit de overheid 

Omdat het versneld verledden daadwerkelijk zoden aan de dijk kan zetten in het terugdringen van CO2-uitstoot en energieverbruik, vindt Krab dan ook dat er bij overheden iets meer de ambitie moet komen om de schouders eronder te zetten. “Dat betekent dat we hier en daar wellicht moeten afwijken van de standaard vervangingscyclus, maar hiermee kunnen we wel een gigantische bijdrage leveren aan de energietransitie. Het verledden op zich is de eerste stap. En als je dan eenmaal aan de gang gaat, kijk dan ook eens welke kansen er nog meer zijn.” 

De tweede stap is dan om niet enkel te verledden, maar om de verlichting ook slim te maken, gaat Krab verder. “Hierdoor kun je nog veel gerichter en meer per armatuur kijken welke gedimd kan worden, et cetera.” De derde stap is het toevoegen van data en sensoren aan het slimme verlichtingssysteem. Dit levert nog eens een extra energiebesparing op van tien procent, of soms zelfs meer. “Zo hebben we een voorbeeld waarbij een bewegingssensor een extra energiebesparing van 30 procent heeft opgeleverd. En je kunt anticiperen in plaats van reageren: preventief onderhoud en efficiënte planning daarvan wordt mogelijk door slimme verlichting.” 

Naast de energiebesparing, zijn er ook nog kostenbesparingen en efficiëntie winst in het onderhoud te maken. “Feit is namelijk dat je bij slimme verlichtingen minder foutmeldingen krijgt en dat dit systeem daarnaast storingen automatisch meldt, waardoor je niet elk armatuur periodiek hoeft te checken op storingen en je ook niet afhankelijk bent van meldingen van burgers en gebruikers”, vervolgt Krab. “Daarnaast kunnen de storingen sneller hersteld worden, omdat je meteen weet wat er aan de hand is. Dat werkt veel efficiënter en bespaart dus kosten.” 

Daarnaast biedt  een connected-systeem, het systeem waarop de slimme verlichting werkt, ook nog veel meer flexibiliteit en optimale veiligheid voor weggebruiker en met aandacht voor de natuur, vertelt Krab. Per wijk, straat en zelfs per lichtpunt kan het lichtniveau snel en van op afstand aangepast worden aan veranderende omstandigheden, bijvoorbeeld bij accidenten of evenementen, de nacht van de duisternis of op fietspaden door en langs natuurgebieden waar het zo veel mogelijk donker moet blijven. 

Krab: “Dat maakt LED en slimme verlichting sámen een snelle en impactvolle oplossing voor optimale energiebesparing, CO2-reductie en de natuur. Daarom maken wij ons ook hard voor het zo snel mogelijk verledden van alle openbare verlichting in Nederland.” 
 
Verledden voor elk budget en situatie - overgang naar PLL-led 
Het hoeft ook helemaal niet ingewikkeld te zijn. Verledden in de buitenruimte kan nu ook op een heel laagdrempelig niveau, zoals thuis: conventionele lamp eruit, nieuwe PLL- ledlamp erin. Een logische eerste stap en gemakkelijke overgang naar ledverlichting, vindt Mark Olieman, product marketing manager Outdoor BNL bij Signify.  “Er hebben in de Nederlandse openbare verlichting op het hoogtepunt zo’n 1,5 miljoen armaturen gestaan met een PLL-lamp erin. Het verbruik van de PLL-ledlamp is bij benadering zo’n factor 2 lager dan dat van de conventionele lamp. Daarnaast is er nog het punt dat de conventionele lamp uitgefaseerd is. Deze mag niet meer geproduceerd of ingevoerd worden in de Europese Unie. De enige manier om de armaturen nog redelijkerwijs te laten werken, zonder ze helemaal te vervangen, is dus met de PLL-ledlamp.” 

Het verschil tussen een PLL-ledlamp en een conventionele PLL-lamp is dat de conventionele lamp van nature 360 graden onder de lamp licht uitstraalt, terwijl de ledlamp het alleen één bepaalde kant opstuurt. Olieman legt uit: “Op het moment dat de voet gedraaid zit, stuurt de ledlamp het licht naar de zijkant in plaats van naar de boven- en onderkant. Met de PLL Urban ledlamp hebben we een oplossing gevonden: de buizen in de lamp kunnen gemakkelijk en zonder gereedschap zodanig gedraaid worden dat we om kunnen gaan met verschillende montagevereisten die we tegenkomen in de veel voorkomende armaturen in de buitenruimte.” 

Een ledlamp is niet het eindpunt, maar kan in veel situaties de stap naar LED versnellen, en dat is in eerste plaats wat we in Nederland met z’n allen moeten doen, stelt Olieman. Een volledige ledarmatuur is uiteindelijk een betere, toekomstbestendigere oplossing,  zeker met een connected systeem of sensoren. Maar we zitten nu eenmaal met beperkingen in budgetten en afschrijftermijnen bij gemeenten. Daarin is de PLL-ledlamp een hele mooie oplossing door wel meteen vandaag de energiebesparing te realiseren, maar niet tegen die issues aan te lopen dat een armatuur nog niet afgeschreven is en daardoor nog niet vervangen kan worden.  

Verledden gebeurt steeds vaker 

Hoewel verledden en vooral versneld verledden nog niet bij alle partijen onder de aandacht is, neemt het volgens Roland van de Rijdt, hoofd bedrijfsbureau bij aannemer Konings, wel een vlucht. “Het verledden is ook steeds vaker opgenomen in vervangingsplannen en in onderhoudsbestekken”, begint hij. 
 
Van de Rijdt begrijpt dat het voor partijen lastig is je voor te stellen dat het vaak goedkoper is om een lamp te vervangen dan om hem nog even te laten zitten. “Zelfs als de armatuur zelf nog maar vijftien jaar oud is, kan het al voordeliger zijn om in ieder geval wel de lamp te vervangen. Dit kun je dan bijvoorbeeld doen met de lamp van Signify, waar een ledunit in zit. Je vervangt dan enkel de lamp. De armatuur zelf vervang je dan gewoon na de maximale levensduur, die tegenwoordig zo’n 30 jaar betreft.” 

Juist wél vervangen 

Met het succesverhaal van het vervangen van conventionele lampen door lampen met led units, wil Van de Rijdt benadrukken dat het dus juist een voordeel kan zijn om wél te vervangen. “Op deze manier bespaar je kosten en reduceer je de CO2-uitstoot. Op de langere termijn is dit sowieso voordeliger én schoner voor de natuur.” 

Signify 
Eindhoven 
00800 744 547 75 
signify.com