Toekomst leefomgeving: Kwaliteit zonder groei

zondag 27 april 2014
timer 3 min
Jarenlang hebben gemeenten verdiend aan stads- en dorpsuitbreidingen, door de waardestijgingen van grond en vastgoed. De winst werd onder meer gebruikt voor investeringen in de openbare ruimte. Die tijd keert niet terug, aldus de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli).

Scherpere keuzes

Ook na de crisis zal het grondbeleid minder inkomsten opleveren. Volgens de raad moeten daarom veel scherpere keuzes worden gemaakt: welke voorzieningen vinden gebruikers nodig en wat willen zij ervoor betalen? Het beantwoorden van deze vraag ligt primair bij de gemeenten. De gemeenteraad moet beter in staat worden gesteld om eigen keuzen te maken. De raad heeft het advies ‘Kwaliteit zonder groei, over de toekomst van de leefomgeving’ aangeboden aan minister Blok voor Wonen en Rijksdienst en minister Schultz van Infrastructuur en Milieu.

 

Investeringen in omgevingskwaliteit

De Rli stelt vast dat de waardevermindering van gemeentelijke vastgoedportefeuilles door de bankencrisis aan het licht is gekomen, maar dat de oorzaken dieper en structureler zijn. Na decennia van ongekende demografische en economische groei, is sprake van een afvlakkende trend. Het tempo en de omvang van stads- en dorpsuitbreidingen loopt daardoor terug. Dit zal in de nabije toekomst niet veranderen. Overigens heeft dit ook een voordeel. Immers, toen er in het verleden veel geld beschikbaar was, belemmerde dat het debat over de noodzaak van investeringen in de openbare ruimte. Ook was er weinig afstemming met de wensen van gebruikers van de woonomgeving. De raad ziet in de huidige situatie een kans om scherper en transparanter te sturen op investeringen in omgevingskwaliteit.

 

Positie gemeenteraad versterken

De raad stelt voor om de positie van de gemeenteraad bij beslissingen over de omgevingskwaliteit te versterken. Daar moeten kosten en baten van investeringen in de kwaliteit van de openbare ruimte expliciet worden afgewogen. Minder geld betekent niet automatisch minder kwaliteit. Daar waar de kwaliteit van de openbare ruimte ondanks scherpere keuzen toch afneemt is het, zolang een minimumniveau wordt gegarandeerd, aan de gemeenten om dat te accepteren of om er extra geld voor uit te trekken. Gemeenten die meer in de openbare ruimte willen investeren moeten de keuzevrijheid hebben om dat te doen door herschikking van taken of door de belastinginkomsten te verhogen. Daarom vindt de raad dat het Rijk de mogelijkheid voor gemeentelijke belastingheffing moet verruimen. 


Herschikking taken

Een besluit daartoe staat overigens niet op zichzelf, maar moet worden bezien bij de actuele herschikking van taken en verantwoordelijkheden op een aantal beleidsterreinen en de daarbij passende financiële verhoudingen. Verder bepleit de raad om private investeerders, zoals particulieren, bedrijven, woningbouwcorporaties of wijkverenigingen, meer vrijheid te geven om hun directe leefomgeving zo in te richten zoals ze dat zelf graag wensen. Gemeenten moeten daarin meer dan nu het geval is een ondersteunende rol vervullen. De Rli acht het onvermijdelijk dat, door wegvallende geldstromen en bewustere keuzen, er in Nederland grotere verschillen in en tussen gemeenten ontstaan als het gaat om de kwaliteit van de openbare ruimte. De raad vindt dit niet bezwaarlijk mits het Rijk het minimumniveau garandeert.

Zie voor informatie het rapport Kwaliteit zonder groei, over de toekomst van de leefomgeving op de website van de Rli.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

De toekomst van het verkeersbord: duurzaam en circulair

30 okt om 10:42 uur

Op verschillende plekken in het land staan ze al langs de weg: de verkeersborden van honderd procent gerecycled…

Lees verder »
descriptionArtikel

De omgevingsvisie als startpunt voor een beweegvriendelijk Ede

22 okt om 08:19 uur

De Omgevingswet is bij uitstek een instrument om de beweegvriendelijke omgeving een boost te geven. Het begint…

Lees verder »
descriptionArtikel

Young professional in de openbare ruimte: Linda Siekman

11 okt om 11:00 uur

Ook in de openbare ruimte is de zoektocht naar een nieuwe generatie gaande. Straatbeeld geeft ter inspiratie in…

Lees verder »
descriptionArtikel

Gemeente en gebruiker profiteren van Marktstroom

13 sep om 08:20 uur

Al zestig jaar levert Seijsener onder andere stroomkasten.  Voor plezier- en beroepsvaart, campings en…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ontmoet gemeente De Ronde Venen op Vakbeurs Openbare Ruimte

11 sep om 09:11 uur

"Ik zorg voor de schoonheid van de gemeente. Want als het groen niet goed wordt bijgehouden, dan wordt het een…

Lees verder »
descriptionArtikel

‘Er is één regel die we niet versoepelen: we werken veilig of we werken niet’

15 aug om 09:00 uur

In deze rubriek bieden we makers van de openbare ruimte de mogelijkheid om elkaar vragen te stellen. Erwin…

Lees verder »
descriptionArtikel

Hoeveel ruimte vraagt toegankelijkheid?

13 aug om 08:32 uur

Dat iemand die een hulpmiddel gebruikt om zich voort te bewegen meer ruimte nodig heeft, dat weten de meesten…

Lees verder »
descriptionArtikel

Beheer en toegankelijkheid: puntjes op de i

5 aug om 08:45 uur

Voor het toegankelijk maken van de openbare ruimte zijn de puntjes op de i van doorslaggevend belang. Die…

Lees verder »