10 stappen voor een pilot duurzame OVL

Licht naar behoefte

De openbare verlichting is vaak de hele avond en nacht op volle sterkte aan maar vaak is er behoefte aan minder licht of mag het zelfs donker zijn. En soms is er behoefte aan (tijdelijk) meer of andere openbare verlichting. Zoals bij fietspaden, plaatselijk meer licht voor meer sociale veiligheid en bij calamiteiten. Licht naar behoefte en beleving, afhankelijk van het tijdstip, weer of situatie.

Besparingen zijn maatwerk

Onderzoeken en gerealiseerde projecten in Europese en Nederlandse steden geven een beeld van mogelijke besparingen. Die zijn meestal niet rechtstreeks te projecteren op de lokale situatie. Het berekenen van de besparingen is maatwerk en hangt af van het aantal lichtpunten, het telemanagementsysteem en de technische mogelijkheden. Het varieert tussen ongeveer 20 en 40%.

Lichtmasten melden zelf problemen

Naast een maatschappelijke en technische invalshoek is ook winst te behalen in het anders inrichten van gemeentelijke beheerprocessen in de openbare ruimte. Vaak wordt een aantal maal per jaar een schouw uitgevoerd om te kijken of de lampen het doen of is men afhankelijk van meldingen van bewoners. Dat kan worden verminderd als lampen langer meegaan en/of lichtmasten “zélf melden” wanneer iets niet functioneert. Hierdoor kan planmatiger en goedkoper worden beheerd.

Een stappenplan voor een pilot met duurzame openbare verichting

1. Kies een pilotgebied op een plek waar wisselende verkeers- en weersomstandigheden en verschillende technieken voor telemanagement getest kunnen worden. Bepaal de duur van de pilot en de doelstellingen (wanneer is de pilot succesvol?).

2. Verzamel gegevens voor de businesscase, zoals:
- de huidige kwaliteit van de verlichting (kleur, comfort, voldoende licht, passend in de omgeving (lichtvisie);
-  het huidige energieverbruik;
-  de huidige exploitatiekosten (beheerinspanning, aantal meldingen);
- de verwachte besparingen.

3. Betrek de netbeheerder en evt. andere stakeholders erbij. Ga eens kijken bij een gemeente waar duurzame openbare verlichting in gebruik genomen is.

4. Laat een plan van aanpak maken inclusief een businesscase voor inrichting van het pilotgebied met ca. 100 lichtpunten. Betrek de best practices uit de Taskforce Verlichting van het Agentschap NL hier bij.

5. Stel de marktvraag vast met selectiecriteria voor prijs, kwaliteit, duurzaamheid, energiebesparing en adequaat beheer.

6. Laat het plan van aanpak uitvoeren door een te selecteren marktpartij (let op aanbestedingsgrenzen) en kies voor de pilot voor het beheersysteem van de leverancier (eventuele overstap naar het eigen beheersysteem kan later)

7. (Laat) tijdens de pilot metingen uitvoeren:
- Wat is de lichtbeleving bij bewoners en bezoekers (enquête);
- Wat is de betrouwbaarheid, bijhouden meldingen, storingen;
- Wat is de verlichtingskwaliteit, lichtopbrengst, helderheid;
- Wat is het energieverbruik t.o.v. de nulmeting;

8. Beoordeel de werking en de kosten van verschillende communicatiemethoden die gebruikt worden voor telemangement: Powerline, Radio Frequentie en GSM.

9. Bepaal de ambitie en de mogelijkheden voor de locale situatie op de lange termijn (mede afhankelijk van de afschrijvingstermijn).

10. Maak op basis van de resultaten van de pilot een plan voor grootschalige(r) invoering indien de uitkomst van de pilot en de businesscase daartoe aanleiding geeft.

Auteur

Jan-Govert van Gilst heeft een achtergrond in de Weg- en waterbouw, Milieutechniek en ICT. Na een loopbaan in bedrijfsleven en overheid startte hij in 2010 met zijn eigen adviesbureau Infosfeer Sustainable CHAINge. Reageer: jg.vangilst@infosfeer.nl

Bron: www.energieoverheid.nl