Drie keer MtoM. Sla het plat, maak het klein en doe het nu!
Business Modellen voor gemeenten, deel 2
woensdag 4 januari 2017
6 min
Het was weer even wennen na al die feestdagen om de draad van zo’n blogserie weer op te pakken, maar de snelheid waarmee dit weer voorbij is gegaan (en hoe was uw kalkoen?), is ook een beetje een indicatie hoe het hele maatschappelijke leven aan het veranderen is. Waren de feestdagen in vroeger jaren traag en sfeervol, met een vlokje sneeuw en een kerkbezoek, nu vliegen ze voorbij en rijden we Tweede Kerstdag weer net zo hard naar de super. Ik hoorde zelfs over supermarkten waar je ook op Eerste Kerstdag nog terecht kon!
Kunt u zich voorstellen hoeveel sneller het leven wordt als de informatiemaatschappij zich nog verder ontwikkelt en ons dagelijkse leven nog verder binnendringt? Ik was laatst eens met het openbaar vervoer en ik zag met verbazing dat werkelijk iedereen op het perron van het station op zijn smartphone aan het staren was. Overal en te allen tijde connected en zeker in de openbare ruimte waar we ons een groot deel van de dag doorheen bewegen. Alles is “smart” aan het worden, maar er mankeert nogal wat aan dit containerbegrip. En omdat het allemaal zo snel gaat en ook snel moet, is het belangrijk om te focussen wie er eigenlijk smart wordt van dit alles. Het is daarom tijd om een paar dingen op een rijtje te zetten. En ik realiseer mij dat een Blog niet de plek is om alles uitputtend te bespreken.
Ik noem:
- De problemen die de Aanbestedingswet overheden en marktpartijen bezorgt omdat er met de in die wet aangeboden mogelijkheden nooit één is, die het de praktijk voor alle betrokkenen makkelijk maakt. Denk aan innovatief partnerschap, denk aan R&D contracten, denk aan concessies: zijn deze gereedschappen nou zo prettig om het gewenste doel te bereiken? Vaak niet.
- Smart Cities rijzen werelwijd als paddestoelen uit de grond. Maar wat gebeurt er nu werkelijk in die Smart City? Als je nader kijkt, verschillen de concepten onderling sterk. Een “Smart City” is geen vast en afgebakend begrip.
- Wat is nodig om te ontwikkelen en wat is gewenst om te ontwikkelen en hoe doe je dat? Maar ook: wat kan er allemaal en hoe kies ik daaruit? Wat zijn de “must have’s” en de “want to have’s”?
- Wie is degene die echt profiteert van de Business Case? Zijn we wel zo horizontaal bezig als we willen of als er nodig is? Moet dat nou wel, dat horizontaal samenwerken?
- Waarom moet ik nu wat doen? Kan ik niet beter wachten tot het allemaal wat duidelijker is en de ene of andere techniek de “winnaar” is geworden?
Ik riep in mijn vorige deel 1 nog “Sony Betamax, VHS of V2000?” Ze bestaan geen van allen meer, maar ze voldeden destijds wel aan mijn behoefte. En die behoefte wordt inmiddels opgevuld door andere systemen, die ik toen nog niet eens durfde te verzinnen. Was die keuze toen voor VHS verkeerd? Nee! Ik heb misschien wel een “locked-in” als ik een keuze maak en dan zit ik vast, dus wacht ik nog maar even. Nou, er is geen erger begrip dan “locked-in”. Alles is “locked-in”. Denk aan uw auto, of uw computer. U koos toch bewust voor uw Toyota Prius? Is “locked-in” een argument om ontwikkelingen tegen te houden? Nee! Een flauwekul argument, als je maar weet wat je doet en het goed organiseert.
Ik stipte in deel 1 ook nog het begrip “kerntaken” van gemeenten even aan. Moeten we die kerntaken opnieuw ter discussie stellen en sommige afstoten, moeten we ze veranderen of moeten er juist kerntaken bij komen? Wat we zien gebeuren: VHS-video bestaat niet meer, V&D bestaat niet meer, energie-verkoopmaatschappijen, zoals we ze nu kennen, bestaan straks niet meer. Ja echt. Ze doen op dit moment van alles om hun core business om te vormen. De marges op de verkoop van energie zijn zeer klein. Sommigen gaan er telecom en kabeltelevisie bij doen, anderen worden duurzamer door driftig mee te doen aan innovatieve ontwikkelingen, noem maar op. Reden? De energie-opwek wordt straks anders en er komt energie-opslag, allemaal lokaal, recht voor uw deur en in huis. Vodafone fuseert met Ziggo. Op een dag fuseert Ziggo-Vodafone met een energie-verkoopmaatschappij…..het kan zo maar gebeuren…En op een dag zijn er geen telecom-maatschappijen meer. Ze hebben het niet overleefd, de overgang van een kwartje per minuut naar de bits en de bytes. Dat is de dag dat er telecommunicatie in de lucht zit als basis levensbehoefte voor iedereen. Sommige processen gaan langzaam, anderen zeer snel. Het gebeurt allemaal onder onze ogen. En meestal als je er midden-in staat, zie je er niets van. Dus die kerntaken van gemeenten zullen ook veranderen ondanks een rigide wetgeving. Zeker is wel dat we in een periode van verandering zitten. Op weg naar een nog snellere verandering.
Moeten we dan maar letterlijk stil staan met de ontwikkeling van de openbare ruimte? Nee natuurlijk niet en er gebeurt al veel. Zo zijn we druk met ver-ledden. Maar we zijn wel de traagste van Europa, als ik Philips mag geloven. Kijk naar radio-omroep: vroeger hadden we de Midden-Golf: uitgeschakeld, weg. We hadden analoge televisie met een eigen antenne op het dak die in stukken waaide bij storm, met zo’n lintkabeltje langs de gevel naar binnen. Ook weg. FM-Omroep: over een paar jaar weg. Radio waar we vroeger met miljoenen naar luisterden: sterft uit. Omdat er vroeger niets was en we zo’n enorme behoefte hebben aan communicatie, zochten we naar “communicatie”. Nu staren we in de openbare ruimte naar onze smart-phone en communiceren we op dat moment real-time met onze dierbaren aan de andere kant van de wereld waar je vroeger je blauw voor moest betalen….Een mens wil te allen tijde met alles en iedereen kunnen communiceren. Kijk naar Facebook. Vroeger hadden we 27Mc-bakkies…
De openbare ruimte moet dus ingericht worden op communicatie. Met alles en iedereen. Mens to mens, mens to machine en machine to machine. Dat worden de drie hoofdstromen, die moeten worden gefaciliteerd, waar langs we moeten ontwikkelen. We hebben geen boodschap aan de boodschap en ook behoeven we nu niet in alle gevallen het “hoe?” voor straks te beantwoorden. Drie keer MtoM. In de openbare ruimte. Hoe bereiden we ons als gemeente en gemeenschap daarop voor? Wordt het een nieuwe kerntaak? Sla het plat, maak het klein en doe het nu. Ik spreek u in deel 3.
