Veenendaal werkt met het Masterplan Brouwerspoort al jarenlang aan de vernieuwing van de binnenstad. De gehele oostzijde van de binnenstad is in dit project meegenomen. Oude gebouwen en kale parkeerterreinen hebben plaatsgemaakt voor woningen, winkels en culturele voorzieningen, er is een sfeervolle gracht aangelegd en er zijn diverse aantrekkelijke pleinen gerealiseerd. De transformatie is zo goed als afgerond. Eén van de laatste puzzelstukjes en een heuse blikvanger is de herinrichting van het Stadsstrand van Veenendaal: een plek waar mensen prettig kunnen verblijven en waar men zich kan wanen in tropische sferen, ook in de winter.
Stadsstrand Veenendaal: van braakliggend terrein naar aangename verblijfsplek
woensdag 18 oktober 2023
Tekst: Laura Vliek
Het idee van het Stadsstrand Veenendaal gaat al een flink aantal jaar terug. Aarnoud Aarnoudse, programmamanager en projectleider bij de gemeente Veenendaal, neemt ons mee terug in de tijd. “In tijden van de vorige crisis, omstreeks 2012, waren wij bezig met de herinrichting van onze binnenstad. Door de crisis verliepen de projecten steeds moeizamer en kwamen soms zelfs helemaal op zijn gat te liggen. We hadden een perceel liggen waar bebouwing, winkels en horeca moest komen. Dit kwam vanwege de crisis helaas niet van de grond.”
Landjepik aan basis Stadsstrand
“In die tijd meldde zich een aantal betrokken Veenendalers met een bijzonder initiatief, genaamd Landjepik. Zij hadden het idee om van het braakliggende terrein een plek te maken waar mensen elkaar laagdrempelig kunnen ontmoeten, een plek waar iets te beleven is. Zo is het idee van het toenmalige Stadsstrand ontstaan. Met hulp van lokale ondernemers is door een aantal vrachtwagens zand neergekiept, het gebied ingezaaid en opgeknapt met plantenbakken en er zijn speeltoestellen geplaatst. Vervolgens zijn er allerlei leuke activiteiten en initiatieven ontstaan. Zo zijn er onder andere buiten films afgespeeld en is een kleedjesmarkt georganiseerd, maar mensen gingen ook op een kleedje picknicken en kindjes speelden in het zand. Dit initiatief werd ontzettend positief ontvangen door de inwoners van Veenendaal.”
Hoewel het idee van het Stadsstrand dus enorm goed ontvangen werd, kon dit niet jarenlang zo blijven liggen. “De looproute door de binnenstad moest afgemaakt worden en er waren nog wat rafelrandjes zodat er toch echt wel bebouwing moest komen”, vertelt Aarnoudse. Dus toen de economie vanaf 2016 weer goed begon te draaien, zijn die plannen verder voortgezet.
“Wel wilden we het goede van dit initiatief overnemen; een aantrekkelijke plek creëren waar mensen elkaar kunnen ontmoeten; waar iets gebeurt. We zijn de planvorming dan ook ingegaan met het idee dat de goede elementen van het Stadsstrand behouden moesten blijven”, legt Aarnoudse uit. “We hebben hierop een prijsvraag uitgeschreven. Verschillende partijen hebben zich met plannen aangemeld. Uiteindelijk is daar het huidige plan uit gekozen.”
Anders denken over binnensteden
De bebouwde ruimte uit zich in een rij met strandhuizen waar op de begane grond horeca gevestigd is, wat samenwerkt met de buitenruimte. Boven de horeca zijn woningen aangebracht. Met het Stadsstrand werd voldaan aan het doel om een aantrekkelijke plek te creëren waar je kan spelen, ontmoeten en verblijven.
Het geheel moest een aanvulling zijn en goed aansluiten op de rest van de binnenstad. Volgens Aarnoudse zijn we de afgelopen decennia anders gaan denken over binnensteden. “Van oudsher waren binnensteden zoals die van Veenendaal voornamelijk heel functioneel. Mensen gingen ernaartoe voor de winkels, warenmarkt, horeca, en een enkele keer voor een evenement. Tegenwoordig vervullen binnensteden ook vaak een rol als verblijfs- en ontmoetingsplek. Dat is precies wat je bij het Stadsstrand ziet gebeuren.”
Stadsstrand in de oude situatie
Hele samenleving nauw betrokken
Het project Stadsstrand kende een grote betrokkenheid van mensen die meedachten en meehielpen om het project tot een succes te maken. Aarnoudse: “Het is allemaal begonnen bij de initiatiefgroep Landjepik. Maar ook later in het traject zijn er veel mensen betrokken geweest. Zo hebben we bijvoorbeeld een klankbordgroep opgericht met ondernemers, bewoners en andere stakeholders die mochten meedenken bij de definitieve inrichting van het gebied. De wensen van die partijen zijn ook meegenomen.”
“Het project van het nieuwe Stadsstrand was destijds ook politiek gezien een groot thema. Omdat er minder gebouwd zou worden moest er fors op de grond afgeschreven worden. De gemeenteraad zag welke behoefte dit gebied vervulde en was bereid om hier in mee te bewegen. Al met al is het een project waar de Veenendaalse samenleving nauw bij betrokken is geweest.”
Inrichtingselementen
Het Stadsstrand kwam er niet zomaar. Een idee is leuk, maar vervolgens moet het natuurlijk nog praktisch worden uitgewerkt. Hiervoor zijn verschillende inrichtingselementen gebruikt. “Het hout dat voor de strandhuizen is gebruikt, komt bijvoorbeeld ook terug in de vlonders, maar ook in de bankjes en andere houten elementen. Vanuit het oogpunt van duurzaamheid is er bewust voor gekozen om veel met hout te werken”, legt Aarnoudse uit.
“Een ander leuk detail is dat we middels een trap de verbinding hebben gelegd tussen het Stadsstrand en de naastgelegen Brouwersgracht. Op die manier kunnen mensen toch dicht op het water zitten waarmee nog iets meer dat echte strandgevoel terugkomt.
Het Stadsstrand wordt overdag intensief gebruikt maar ook ’s avonds zijn er veel mensen op de terrassen en het Stadsstrand zelf te vinden. Daarom is het belangrijk dat er voldoende verlichting aanwezig is. Wanneer deze ook nog eens sfeervol is, is dit natuurlijk een win-win. “We hebben ervoor gekozen om niet allemaal losse lichtmasten te plaatsen, omdat deze bij activiteiten veelal in de weg zullen staan”, zegt Aarnoudse. “In plaats daarvan is gekozen voor twee lichtelementen, zodat het hele gebied mooi is aangelicht.”
In de prijzen
Het Stadsstrand in Veenendaal is volgens Aarnoudse een heus succes gebleken. “Ik denk dat het goed is om te realiseren dat het niet vanzelfsprekend is dat dit soort projecten één keer goed gaan bij gemeenten. Processen en besluitvorming lopen toch net iets anders dan bij andere projecten. We mogen trots zijn dat zoveel mensen betrokken zijn en dat de gemeente openstond voor nieuwe inzichten voor dit gebied. De gemeente is bereid geweest om plannen om te buigen, ook al heeft dat zo zijn financiële consequenties. Er is niet alleen naar het financiële plaatje gekeken, maar juist ook naar wat binnensteden van nu nodig hebben om aantrekkelijk te blijven.”
Gewerkt heeft het zeker, dat is in ieder geval een conclusie die we kunnen trekken uit het feit dat het Stadsstrand Veenendaal door Platform Binnenstadsmanagement is bekroond met de prijs voor 'Meest Inspirerende Binnenstadsproject’ van het jaar. “Hier zijn we natuurlijk ontzettend blij mee en we zien ook heel veel trots bij iedereen die betrokken is bij het Stadsstrand.”