Bewonersbehoeften voor de openbare ruimte? Met behulp van AI vind je ze op straat

Als adviseurs werken we dagelijks aan een kwalitatief goede, mooie en bruikbare openbare ruimte. Dan doen we vol passie en gedrevenheid en met alle functionele instrumenten die we daarvoor beschikbaar hebben. Zo helpen de CROW onderhoudskwaliteitsrichtlijnen ons al jaren om grip te krijgen en verantwoording af te leggen over ons beheerwerk.  

Eén ding zijn we nog niet zo goed in: Halen we eigenlijk wel het juiste resultaat dat aansluit op de beleving en behoefte van bewoners? Belevingsgestuurd beheer van de openbare ruimte is volop in ontwikkeling.  

De bron van beleving is gelegen in bewonersbehoeften 

We hebben allemaal behoeften. Een deel daarvan is heel duidelijk: Bijna niemand houdt van troep op straat of lawaai van de buren. Dit zijn voorbeelden van beleving die voortkomen uit functionele behoeften. Bij het aanpakken hiervan neem je overlast weg of het geeft een opgeruimd gevoel. Maar betekent dit ook dat de bewoner dan fijn woont? Helaas niet! 

Daarvoor blijkt meer nodig te zijn dan het aanpakken van uitsluitend de functionele en berekenbare zaken als het aantal prullenbakken per vierkante meter of het aanbrengen van isolatie tegen de muur van je buren. 

Om echt bij te dragen aan een fijne woonomgeving, moeten we ons vakgebied verdiepen. We gaan op zoek naar de diepere behoeften van bewoners. Zoals de behoefte om even te ontsnappen aan de drukte van alledag, of even het gevoel van vrijheid te ervaren op een plek rond je woning. 

Innovatief behoeftenonderzoek op basis van AI 

Behoeften rechtstreeks uitvragen, levert weinig tot niets op. Vrijwel niemand is zich immers bewust van al zijn behoeften. Met nieuwe onderzoekstechnieken, waarbij gebruik wordt gemaakt van AI (Artificial Intelligence) is het mogelijk ook diepere behoeften naar boven te halen en zelfs te kwantificeren. Dat moet voor veel adviseurs en beheerders als muziek in de oren klinken: Een gevoel meetbaar maken! 

Samen experimenteren Mark en ik hoe we belevings- en behoefteonderzoek toepasbaar kunnen maken voor de openbare ruimte. Toegepast onderzoek, op beleidsmatig niveau is op dit onderwerp nog niet veel uitgevoerd. Althans niet met behulp van AI.  

Hoe werkt het en wat levert het op? 

Voor de gemeente Breda is behoefte-onderzoek ingezet bij het betrekken van de Bredase bevolking voor de herinrichting van de Galderse Meren; een recreatieplas ten zuiden van de stad. Ongeveer 3.750 mensen hebben hieraan meegedaan.  

Bij de kwantificering van behoeften voor recreëren aan de Galderse meren konden bewoners hun ideale recreatieplas met behulp van beelden (foto’s) beschrijven. Foto’s triggeren het onderbewuste brein, daar waar je diepere behoeften zijn opgeslagen. Uit de verhalende toelichtingen die mensen op de beelden gaven zijn, met behulp van AI, de diepere behoeften rond recreëren aan het water gehaald. Per leeftijds- en inkomensgroep zijn vervolgens de dominante behoeften vastgesteld.  

Voorsorteren op een positieve beleving 

De aanpak laat zien dat met de inzet van een innovatief onderzoek, al in het ontwerp van een openbare ruimte kan worden voorgesorteerd op een positieve bewonersbeleving. Het biedt daarmee meetbare handvatten om ons vakgebied naar een next level te tillen: Zo werken we niet alleen aan een functionele en bruikbare openbare ruimte maar ook aan een fijne woonomgeving voor de bewoners van de dorpen en wijken in Breda. 

Ivo Derksen, strategisch adviseur Openbare Ruimte, gemeente Breda 
Mark Stohr, directeur Forum Business Research